پروفسور مونا جراحی؛ اولین ایرانی دریافت کننده بالاترین نشان تحقیقاتی دانشمندان
مونا جراحی از برترین بانوان محقق و دانشمند کشورمان است که توانسته به عنوان تنها ایرانی دریافت کننده جایزه استعداد برتر جهان، افتخاری شود برای ایران و ایرانی.
مونا جراحی یکی از برترین مهندسان و محققان ایرانی است. پروفسور مونا جراحی روز دوشنبه، ۱۴ آوریل ۲۰۱۴ بالاترین نشان تحقیقاتی دانشمندان و مهندسین جوان را در ایالات متحده دریافت کرد. او تنها ایرانی تبار حاضر در بین ۱۰۲ استعداد برتر سال بود که مفتخر به گرفتن این نشان شد. فعالیت‌های علمی مونا جراحی به صورت پیوسته در رشته‌های مهندسی برق و علوم کامیپیوتر است. در ادامه به زندگینامه این بانوی موفق ایرانی پرداخته شده است.
زندگینامه پروفسور مونا جراحی
مونا جراحی (mona jarrahi) در ۱ ژانویه ۱۹۷۹ میلادی (۱۱ دی ۱۳۵۷ شمسی) در تهران متولد شد. او در هنرستان به رشته برق علاقمند شد و به واسطه معدل و رتبه عالی‌اش در کنکور، توانست به دانشگاه صنعتی شریف راه پیدا کند. جراحی توانست با معدل عالی از این دانشگاه و در سن ۲۱ سالگی مدرک کارشناسی خود را در رشته مهندسی برق کسب کند.
خانم مونا جراحی به واسطه علاقه‌اش به مهندسی برق برای ادامه تحصیل به آمریکا سفر کرد. او برای ادامه تحصیل به شهر سانفرانسیسکو رفت تا در دانشگاه استنفورد به تحصیل مشغول شود.
مونا جراحی مدرک کارشناسی ارشد خود را در سال ۲۰۰۳ میلادی (۱۳۸۲ شمسی) از این دانشگاه کسب نمود، اما او قصد داشت تا به واسطه اخذ مدرک دکتری، استاد دانشگاه شود. بنابراین مجدداً تحصیلات خود را ادامه داد تا بتواند به هدف خود دست پیدا کند.
او در سال ۲۰۰۷ میلادی (۱۳۸۶ شمسی) مدرک دکتری خود را در رشته مهندسی الکترونیک از دانشگاه استنفورد اخذ کرد. لازم به ذکر می‌باشد که دانشگاه کالیفرنیا برکلی میزبان تحصیلات پسا دکتری مونا جراحی می‌باشد.
تحقیقات و دستاوردهای مونا جراحی
مونا جراحی سال‌ها در حال انجام تحقیقات و پروژه‌های خلاقانه بر روی گسترش دانش پلاسمونیک در ساخت وسایل نانوالکترونیک و نانوفتونیک و صنعتی کردن فناوری تراهرتز بوده است. قابل ذکر است که تراهرتز بخشی از طیف الکترومغناطیس است که بین فرکانس امواج نور و فرکانس امواج رادیویی می‌باشد. بسیاری از مولکول‌ها در این فرکانس داری رفتار ویژه‌ای هستند که تشخیص مواد شیمیایی از فواصل دور را امکان پذیر می‌کنند. علاوه بر این، بسیاری از مواد مات در امواج تراهرتز دارای ظاهر شفاف تری هستند.
فیزیک در مورد پلاسمونیک این گونه پلاسمون را تعریف کرده است؛ به نوسانات الکترون‌های آزاد در محیطی پلاسمایی، پلاسمونیک گویند.
پروفسور جراحی در رابطه با تحقیقات خود می‌گوید: «اگرچه پتانسیل امواج تراهرتز برای شناسایی مواد شیمیایی منحصر به فرد هستند، اما ویژگی‌های مختص مواد، حساسیت زیستی، تصویر برداری پزشکی و ارتباطات به مدت طولانی را به رسمیت شناخته‌اند. من برخی از پیشرفت‌های اخیر تکنولوژی تراهرتز را که توسط یک تکنولوژی جدید یعنی پلاسمونیک توسعه یافته را موشکافی می‌کنم. به طور کلی از طرح‌های جدید فوتو کاتریوتر تراهرتز با کارایی بسیار بالا که از آنتن‌های پلاسمونی استفاده می‌کنند، آشکار سازی می‌کنیم تا به ترتیب میزان افزایش بهره‌وری در تراکم تراهرتز و افزایش حساسیت تشخیص را در بر داشته باشد.»
به زبانی ساده پلاسمون ها می‌توانند در مواد خوراکی مقدار مولکول، پروتئین و دیگر عوامل سازنده ماده‌ای را تشخیص دهند. پلاسما نیز از دیگر مشتقات پلاسمون‌ها است که می‌توانند به صورت یک سپر عمل کند. این سپر مانند بازتابش عمل می‌کند و نمی‌گذارد نور بر روی جسم فلزی اثر مستقیم بگذارد.
پلاسمون‌های سطحی نوری می‌توانند غربالگری‌ها، تعیین پروتئین‌ها و در فیلم‌های کلوئیدی در ترکیب با لایه‌های تشکیل دهنده مورد استفاده قرار می‌گیرند. مونا جراحی توانست با ارتقای سطح دانشش در پلاسمونیک، فناوری تراهتز را در صنعت به کار گیرد.
از دیگر بخش‌های تحقیقات خانم جراحی فتونیک است. به عبارتی ساده فتونیک شامل تشکیل، انتشار، انتقال، مدولاسیون، تبدیل کردن، ارتقا و نشان دادن نور می‌باشد. فتونیک در شاخه‌های برق، فیزیک، مخابرات و الکترو اپتیک است.
جوایز و افتخارات مونا جراحی
2022 (1401)- جایزه SPIE Harold E. Edgerton در اپتیک با سرعت بالا
2021 (1400)- جایزه تحقیقات مهندسی IET A F Harvey
2021 (1400)- همکار نوآوری دانشکده UCLA
2020 (1399)- عضویت در مؤسسه فیزیک (IoP)
2020 (1399)- جایزه نوآوری کاتالیزور کودکان
2019 (1398)- جایزه نوآوری‌ها در علم نظارتی از صندوق باروز ولکام
2019 (1398)- عضو مؤسسه مهندسین برق و الکترونیک (IEEE)
2018 (1397)- عضو انجمن بین‌المللی مهندسی نوری (SPIE)
2018 (1397)- جایزه دستاوردهای دانش آموختگان دانشگاه صنعتی شریف
2018 (1397)- صندوق نوآوری زیست پزشکی UCLA
2017 (1396)- عضویت در انجمن نوری آمریکا (OSA)
2017 (1396)- جایزه تحقیقات بنیاد Okawa
2017 (1396)- جایزه واتانابه برتری در تحقیقات از دانشکده مهندسی UCLA
2016 (1395)- بورسیه مخترع مور
2016 (1395)- جایزه محبوب مکانیک
2015 (1394)- جایزه دانش آموختگان ممتاز دانشگاه صنعتی شریف
2015 (1394)- جایزه پژوهشی بنیاد الکساندر فون هومبولت فردریش ویلهلم بسل
2015 (1394)- جایزه دستاورد برجسته لات شافای از طرف انجمن آنتن‌ها و انتشار IEEE (AP-S)
2015 (1394)- جایزه بهترین مقاله دانشجویی، مقام سوم، کنفرانس بین‌المللی امواج فروسرخ، میلی‌متری و تراهرتز
2015 (1394)- مدرس برجسته انجمن تئوری و تکنیک‌های مایکروویو IEEE
2014 – Kavli Fellow توسط آکادمی ملی علوم
2014 (1393)- بورسیه بوکر از کمیته ملی ایالات متحده اتحادیه بین‌المللی علوم رادیویی (USNC/URSI)
2014 (1393)- جایزه شغلی اولیه شورای نانوتکنولوژی IEEE در فناوری نانو
2014 (1393)- جایزه مهندس جوان برجسته انجمن نظریه و تکنیک‌های مایکروویو IEEE
2014 (1393)- عضو ارشد انجمن نوری آمریکا (OSA)
2013 (1392)- جایزه شغلی اولیه ریاست جمهوری برای دانشمندان و مهندسان
2013 (1392)- آکادمی ملی مهندسی، جایزه مرزهای مهندسی بنیاد گرینگر
2013 (1392)- عضو ارشد انجمن بین‌المللی مهندسی نوری (SPIE)
2013 (1392)- جایزه بهترین مقاله دانشجویی، مقام سوم، سمپوزیوم بین‌المللی مایکروویو
2013 (1392)- جایزه بهترین مقاله دانشجویی، مقام دوم، سمپوزیوم بین‌المللی آنتن و انتشار
2012 (1391)- جایزه محقق جوان دفتر تحقیقات ارتش (ARO).
2012 (1391)- آکادمی ملی مهندسی (NAE) مرزهای مهندسی
2012 (1391)- جایزه پژوهشگر جوان دفتر تحقیقات نیروی دریایی (ONR).
2012 (1391)- جایزه تحقیقاتی الیزابت کراسبی، دانشگاه میشیگان
2012 (1391)- عضو ارشد مؤسسه مهندسین برق و الکترونیک (IEEE)
2012 (1391)- جایزه توسعه اولیه شغلی بنیاد ملی علوم (NSF).
2010 (1389)- جایزه هیئت علمی جوان آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی (دارپا).
2008 (1387)- جایزه بهترین مقاله دانشجویی، مقام سوم، سمپوزیوم بین‌المللی مایکروویو
2008 (1387)- نشست هیئت مشاور صنعت سنسور برکلی و مرکز محرک جایزه بهترین مقاله
2007 (1386)- جایزه بهترین مقاله دانشجویی، مقام اول، سمپوزیوم بین‌المللی مایکروویو
2005 (1384)- جایزه تحقیقاتی برنامه دسترسی به فناوری فوتونیک
2002 (1381)- فلوشیپ رابرت بوش
1995 (1374)- مدال نقره المپیاد ملی فیزیک ایران
عضویت‌های حرفه‌ای مونا جراحی
عضویت و همکاری در مؤسسه مهندسین برق و الکترونیک IEEE
عضویت و همکاری با مؤسسه فیزیک IOP
عضویت و همکاری با انجمن نوری آمریکا OSA
عضویت و همکاری با انجمن بین‌المللی مهندسان نوری SPIE
عضویت و همکاری با انجمن فیزیک آمریکا APS
عضویت و همکاری با انجمن آمریکایی برای پیشرفت علم AAAS
عضویت در هیئت مشاوران تحریریه APL
ریاست کنفرانس فوتونیک THS
عضویت هیئت تحریریه مجله امواج فروسرخ و تراهرتز
عضو هیئت مشاوران تحریریه APL Photonics
سخن آخر
همان‌طور که می‌دانیم مسیر رسیدن به موفقیت سخت است؛ به گونه‌ای که بسیاری از افراد در نیمه‌های راه از رسیدن به اهداف‌شان دست می‌کشند و همه چیز را رها می‌کنند. اما باید بدانید که شما در این مسیر تنها نیستید و می‌توانید با الهام گرفتن از داستان زندگی افراد موفق، مسیر را برای خودتان هموار کنید.
مونا جراحی در طی مصاحبه‌های متعددی که از سوی رسانه‌های معتبر از وی به عمل آمده؛ مانند دیگر محققان برجسته همیشه بر این تاکید داشته که شرط اصلی و اساسی در یک حرفه و هر کاری علاقه است تا به دنبال آن اشتیاق و ایمان واقعی به خود را کسب کرده و بتوانید به آرزوهای خود جامه عمل بپوشانید.
همچنین بخوانید:
پروفسور پردیس ثابتی؛ یکی از ۸ نوابغی که دنیای ما را متحول خواهند ساخت
ماریا خرسند؛ مخترع ایرانی بلوتوث
نصرت الملوک کاشانچی؛ اولین پزشک زن ایرانی در پزشکی قانونی
«پریسا تبریز»، شاهزاده امنیت گوگل و موفق‌ترین زن ایرانی در حوزه فناوری
آذر اندامی، نامی که بر روی سیاره زهره حک شد
