استیک کردن یا استیکینگ (Staking) ارز دیجیتال چیست؟
استیکینگ یا همان استیک کردن به شرکت‌کنندگان این امکان را می‌دهد که ارزهای دیجیتال خود را در یک کیف پول مخصوص نگهداری کرده و در مقابل تایید تراکنش‌ها و امنیت شبکه بلاکچین، پاداش دریافت کنند.
به قفل کردن مقداری از دارایی‌ها داخل شبکه به منظور دریافت سود و پاداش، استیکینگ می‌گویند که در این مقاله بیشتر به آن می‌پردازیم.
در این مقاله، می‌توان به موضوعاتی مانند روند رشد استیکینگ ارز دیجیتال، هدف استیکینگ، روش‌های مدیریت ریسک و مزایا و معایب استیکینگ ارز دیجیتال پرداخت.
استیکینگ چیست؟
استیکینگ یک مفهوم مهم در بازار ارزهای دیجیتال است که به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع، استیکینگ یا همان استیک کردن به شرکت‌کنندگان این امکان را می‌دهد که ارزهای دیجیتال خود را در یک کیف پول مخصوص نگهداری کرده و در مقابل تایید تراکنش‌ها و امنیت شبکه بلاکچین، پاداش دریافت کنند. این فرآیند به عنوان “استیکینگ” شناخته می‌شود و به کاربران امکان کسب سود از تأیید تراکنش‌ها و حفظ امنیت شبکه را می‌دهد.
این روش به شرکت‌کنندگان این امکان را می‌دهد که به جای نگهداری ارزهای دیجیتال در کیف پول، آنها را در یک واحد خاصی که به آن “استیکینگ پول” یا “استیکینگ توکن” می‌گویند، نگهداری کنند و در عوض پاداش دریافت کنند. این فرایند به شرکت‌کنندگان این امکان را می‌دهد که به تأمین امنیت شبکه بلاکچین کمک کنند و در عوض پاداش دریافت کنند.
استخر استیکینگ (staking pool) چیست؟
استخر استیکینگ یک گروه از افراد یا شرکت‌ها است که دارایی‌های خود را تجمیع کرده و به صورت گروهی در فرآیند استیکینگ شرکت می‌کنند. با تجمیع منابع، این گروه‌ها احتمال کسب فرصت ساخت بلاک و دریافت جایزه را افزایش می‌دهند. این روش به افرادی که دارایی‌های کمتری دارند امکان می‌دهد تا به صورت گروهی در فرآیند استیکینگ شرکت کرده و از مزایای آن بهره‌مند شوند.
استخرهای استیکینگ در مفهوم ارزهای دیجیتال و فضای رمزارزی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این استخرها جایگاهی برای متحد کردن توانمندی‌های مالی افراد فراهم می‌کنند و از این افراد به عنوان دارندگان کوین یاد می‌شود. این افراد می‌توانند به عنوان سرمایه‌گذاران واحد عمل کنند و دارایی خود را در این استخر قرار دهند.
هر دارنده کوینی که در این استخر مشارکت می‌کند، افزایش شانس خود برای انتخاب به عنوان تاییدکننده یا همان اعتبارسنجی تراکنش‌ها و در نتیجه دریافت پاداش را دارد. همچنین، پاداش دریافتی به تناسب مقدار کوینی است که هر کاربر به استخر اضافه کرده است. این سیستم بر اساس اصل تقسیم پاداش در زمینه رمزارزها و تکنولوژی بلاکچین عمل می‌کند.
همچنین، به عنوان یک جزء از انگیزه‌های مشارکت‌کنندگان، کارمزدی به عنوان پاداش به ارائه‌دهندگان استخر می‌پردازد. این کارمزد از سهم پاداشی که به مشارکت‌کنندگان تعلق می‌گیرد، کسر می‌شود. این سیستم به این ترتیب با توجه به مشارکت فعال افراد و تأمین منابع برای نگهداری و اجرای استخرها، به یک نظام اقتصادی متناسب با این فضا میانجی می‌شود.
یکی از مزایای استخرهای استیکینگ این است که آنها به افراد امکان می‌دهند با مقدار اولیه کمی از ارزهای دیجیتال شرکت کنند. این مدل استخر یا استیکینگ یک فرآیند باز و دموکراتیک برای مشارکت در فضای رمزارز فراهم می‌کند و نیاز به دارا بودن مقدار بسیار زیادی از ارزهای دیجیتال برای استخر ندارد. این رویکرد به افراد امکان می‌دهد با هر مقدار معینی از ارزهای دیجیتال، حتی اگر کم باشد، در شبکه‌های رمزارزی مشارکت کنند.
هدف استیکینگ
هدف اصلی استیکینگ به طور کلی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
کسب درآمد
افرادی که ارزهای دیجیتال را در حالت استیک نگه‌می‌دارند، اغلب با هدف کسب سود این روش را انتخاب می‌کنند. در صورتی که به عنوان تاییدکننده تراکنش‌ها انتخاب شوند، می‌توانند پاداش اضافی دریافت کنند.
شرکت در شبکه
استیکینگ به دارندگان ارزهای دیجیتال این امکان را می‌دهد تا به عنوان تاییدکننده تراکنش‌ها در شبکه‌های مبتنی بر بلاکچین شرکت کنند. این مشارکت می‌تواند به امنیت و عملکرد بهتر شبکه کمک کند.
توسعه و ایجاد انگیزه برای دارندگان ارز
استیک کردن می‌تواند به توسعه انگیزه دارندگان ارزهای دیجیتال کمک کند تا ارزهای خود را نگه‌دارند و فعالیت‌های مفید در شبکه‌های رمزارزی را حمایت کنند.
هدف نهایی استیک کردن معمولاً افزایش امنیت و توزیع عادلانه‌تر منافع در شبکه‌های رمزارزی است، همچنین ارائه انگیزه بیشتر برای دارندگان ارزهای دیجیتال به منظور حفظ و گسترش فعالیت‌های خود در این فضا وجود دارد.
مزایای استیکینگ ارز دیجیتال
یکی از مزیت‌های اصلی فرصت کسب درآمد غیرفعال است. با به اشتراک گذاشتن دارایی‌های خود، کاربران به مکانیزم‌های امنیتی و اجماع شبکه کمک می‌کنند و در ازای آن پاداش دریافت می‌کنند. استیک کردن با توزیع قدرت بین شرکت‌کنندگان، اکوسیستم غیرمتمرکز را ارتقا می‌دهد و انعطاف‌پذیری شبکه را افزایش می‌دهد.
علاوه بر این، سهام یا استیک به ثبات قیمت کمک می‌کند. هنگامی که کاربران دارایی‌های خود را برای سهام قفل می‌کنند، عرضه در گردش را کاهش می‌دهد و به طور بالقوه بر پویایی بازار تأثیر مثبتی می‌گذارد. این ثبات سرمایه‌گذاران بیشتری را جذب می‌کند و اکوسیستم ارز دیجیتال قوی و پایدار را تقویت می‌کند.
علاوه بر این، استیک کردن جایگزینی سبزتر برای استخراج انرژی‌بر است. از آنجایی که به قدرت محاسباتی عظیمی نیاز ندارد، استیکینگ سازگارتر با محیط زیست است و با تاکید روزافزون بر شیوه‌های پایدار است.
استیک کنندگان غالباً این امتیاز را دارند که به ارتقاء یا تغییرات پروتکل پیشنهادی رأی دهند و به آنها امکان می‌دهد تا به طور فعال توسعه آینده بلاکچین را شکل دهند. این مشارکت دموکراتیک فرآیند تصمیم‌گیری فراگیرتر را تضمین و اصل تمرکززدایی ارزهای دیجیتال را تقویت می‌کند.
همچنین سهامداران از نقدینگی سود می‌برند، زیرا بسیاری از پلتفرم‌ها به آنها اجازه می‌دهند دارایی‌های خود را با دوره‌های نسبتاً کوتاه خارج کنند. این انعطاف پذیری، سرمایه گذاری را از حالت سنتی با دوره‌های قفل طولانی‌تر متمایز می‌کند.
به طور کلی ، استیک ارز دیجیتال به کاربران این امکان را می‌دهد تا ضمن لذت بردن از پاداش‌های مالی، در رشد و مدیریت شبکه‌های بلاکچین کمک کنند و یک اکوسیستم پایدار و مشارکتی را برای جامعه گسترده‌تر رمزارزی تقویت کنند.
معایب استیکینگ ارز دیجیتال
در حالی که استکینگ ارز دیجیتال مزایای مختلفی را ارائه می‌دهد، مهم است که معایب احتمالی مرتبط با این فرآیند را در نظر بگیرید.
ریسک نوسان قیمت
ارزش دارایی‌های دیجیتالی مشمول نوسانات بازار است. اگر قیمت ارز دیجیتالی که در حالت استیک قرار می‌گیرد، نوسانات قابل‌توجهی را تجربه کند، ارزش کلی دارایی‌های استیک شده ممکن است کاهش یابد و بر سود آن تأثیر بگذارد.
دوره‌های قفل شدن و نگرانی‌های نقدینگی
استیک کردن اغلب شامل قفل کردن وجوه برای یک دوره از پیش تعیین شده است. در طول این مدت، سهامداران یا همان استیک کنندگان ممکن است با محدودیت‌های نقدینگی مواجه شوند که از دسترسی آنها به دارایی‌های خود در صورت نیاز جلوگیری می‌کند. این فقدان نقدینگی فوری می‌تواند یک ضرر باشد، به ویژه در شرایط بازار که به سرعت در حال تغییر است.
استیک کردن معمولاً به کارکرد قراردادهای هوشمند و پروتکل بلاکچین بستگی دارد. اگر آسیب‌پذیری‌هایی در قراردادهای هوشمند یا نقص‌هایی در پروتکل وجود داشته باشد، می‌تواند سهامداران را در معرض خطراتی مانند هک، حمله یا شکست شبکه قرار دهد که منجر به خسارات مالی شود.
وابستگی به سلامت شبکه
پاداش‌ها به سلامت و فعالیت شبکه بلاکچین بستگی دارد. اگر شبکه کاهش مشارکت کاربر، مشکلات امنیتی یا کاهش سلامت کلی را تجربه کند، سهامداران ممکن است با کاهش پاداش یا حتی ضرر مواجه شوند که بر قابلیت اطمینان استیک به عنوان یک جریان درآمد تأثیر می‌گذارد.
عدم قطعیت نظارتی
محیط نظارتی برای فعالیت‌های سرمایه گذاری در حال تحول است. مقررات نامشخص یا محدود کننده می‌تواند بر قانونی بودن و امکان پذیری استیک در مناطق خاص تأثیر بگذارد و به منجر به چالش‌های قانونی یا محدودیت در فعالیت‌های سهامداری شود.
خطرات تمرکز
برخی از مدل‌های استیک کردن به نفع ذینفعان بزرگ‌تر هستند که به طور بالقوه منجر به تمرکز در شبکه می‌شوند. این تمرکز قدرت در دست چند شرکت کننده می‌تواند اصول غیرمتمرکز را که هدف بسیاری از پروژه‌های بلاکچین دستیابی به آن است، تضعیف کند.
خطرات فناوری
پلتفرم‌ها و شبکه‌ها دائماً در حال تغییر هستند و خود فناوری ممکن است با چالش‌ها یا آسیب‌پذیری‌های پیش‌بینی‌نشده‌ای مواجه شود. ارتقا یا تغییرات در فناوری اساسی ممکن است همیشه یکپارچه نباشد و خطراتی برای سرمایه گذاری و پاداش سهامداران ایجاد کند.
هزینه فرصت
استیکینگ افراد را ملزم می‌کند که دارایی‌های خود را قفل کنند که می‌تواند برای بازدهی بالاتر در جای دیگری قرار گیرند. سهامداران ممکن است فرصت‌های سرمایه گذاری جایگزین یا استراتژی‌های تجاری را به دلیل تعهد وجوه خود به فرآیند سهامداری از دست بدهند.
ریسک‌های استیکینگ
عوامل اقتصادی، مانند تورم ، می‌توانند بر سودآوری کلی استیک تأثیر بگذارند. تغییرات در ساختارهای پاداش، پویایی عرضه توکن‌ها یا تصمیمات حاکمیتی ممکن است بر انگیزه‌های اقتصادی سهامداران تأثیر بگذارد.
شرکت‌کنندگان در معرض خطر طرح‌های تقلبی یا کلاهبرداری‌های خروج با استفاده از پلتفرم‌ها قرار دارند. انتخاب پلتفرم‌های غیرقابل اعتماد یا مخرب می‌تواند منجر به از دست دادن دارایی‌های سهام شود و بر اهمیت دقت نظر قبل از استیک تأکید می‌شود.
سهامداران باید هوشیار باقی بمانند، دارایی‌های خود را متنوع کنند و در مورد ریسک‌های فنی و مرتبط با بازار مرتبط با سهام ارز دیجیتال برای تصمیم‌گیری آگاهانه و مطمئن مطلع باشند.
روش‌های استیک کردن
استیک کردن ارز دیجیتال یک فرایند مشارکت فعال در مکانیزم توافق شبکه بلاکچین است که با قفل کردن مقداری از توکن‌های بومی شبکه به عنوان وثیقه (استیک)، امکان پشتیبانی از عملیات شبکه و کسب امتیاز در قالب توکن‌های جایزه فراهم می‌کند. در زیر، روش‌های مختلف استیکینگ ارز دیجیتال توضیح داده شده‌اند:
استیکینگ با کیف پول (Wallet Staking)
ساده‌ترین روش استیکینگ، استفاده از کیف پول‌های ارز دیجیتال است که قابلیت استیکینگ دارند. کاربران مقدار مورد نظر از توکن‌ها را در کیف پول خود قفل کرده و در فرآیند استیکینگ شرکت می‌کنند.
استیکینگ در صرافی‌ها (Exchange Staking)
بسیاری از صرافی‌های ارز دیجیتال خدمات استیکینگ را به کاربران ارائه می‌دهند. در این روش، کاربران توکن‌های خود را در یک استخر استیکینگ صرافی قرار می‌دهند و صرافی مسئولیت‌های فنی استیکینگ را برعهده می‌گیرد.
عملیات نود یا گره (Node Operation)
برخی از شبکه‌های بلاکچین برای شرکت در استیکینگ نیازمند عملیات نود یا گره هستند. این عملیات نودها وظیفه تأیید تراکنش‌ها و ایجاد بلوک‌های جدید را برعهده دارند و به عنوان جایزه استیکینگ توکن‌ها دریافت می‌کنند.
استیکینگ اجاره‌ای (Delegated Staking)
در شبکه‌های با مکانیزم DPoS، کاربران می‌توانند مقادیر استیک خود را به یک اعتبارسنج (Validator) یا اپراتور نود اجاره دهند. این کاربران به ازای مشارکت خود در استیکینگ، بخشی از جایزه استیکینگ اعتبارسنج را دریافت می‌کنند.
استیکینگ در استخرها (Staking Pools)
استخرهای استیکینگ به چندین شرکت‌کننده این امکان را می‌دهند که منابع استیکینگ خود را ترکیب کرده و به صورت گروهی در استیکینگ شبکه شرکت کنند. این روش برای افراد با مقدار کمتری از توکن‌ها مناسب است.
استیکینگ اپراتورها (Validator Staking)
در برخی از شبکه‌ها، شرکت کنندگان باید اپراتور نود باشند و فعالانه در فرآیند توافق شبکه شرکت کنند. اپراتورها نقش اساسی در حفظ امنیت شبکه و دریافت جوایز استیکینگ دارند.
بهترین رمزارز برای استیک کردن
در بخش زیر به بررسی رمزارزهایی که برای استیک کردن مناسب است، می‌پردازیم:
استیک اتریوم
استیک اتریوم یک استراتژی سرمایه‌گذاری محبوب در دنیای رمزارزها است. در حال حاضر، اتریوم به مکانیزم اثبات سهام (PoS) تبدیل شده است و با اجرای Ethereum 2.0، این شبکه از استیکینگ به منظور تأمین امنیت و انجام تراکنش‌ها استفاده می‌کند.
در استیکینگ اتریوم، شما توانایی مقداری از اترهای خود را به عنوان وثیقه قفل کنید. این وثیقه به شما امکان مشارکت فعال در امور شبکه، تأیید تراکنش‌ها و ایجاد بلوک‌های جدید را می‌دهد. به جای استخراج توکن‌ها (ماینینگ) که انرژی زیادی مصرف می‌کند، استیکینگ اتریوم به شما این امکان را می‌دهد که با قرار دادن اترهای خود در وثیقه، به تأمین امنیت شبکه و کسب جایزه‌های استیکینگ بپردازید.
استیک پولکادات
پولکادات (DOT) یکی از رمزارزهای محبوب و پیشرو در بازار است و دارای ویژگی‌هایی است که آن را به یک گزینه جذاب برای استیکینگ تبدیل می‌کند.
پولکادات به عنوان یک پلتفرم مقیاس‌پذیر با عملکرد قابل توجه در تراکنش‌ها و تعاملات زنجیره‌ها شناخته می‌شود. این قابلیت مقیاس‌پذیری، به سرعت انجام تراکنش‌ها و افزایش توانایی شبکه در مواجهه با بار کاری بیشتر را ممکن می‌سازد.
یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد پولکادات، پشتیبانی از فناوری چند زنجیره‌ای (multichain) است. این مورد به افراد اجازه می‌دهد تا اطلاعات و دارایی‌ها را بین زنجیره‌های مختلف بلاکچین انتقال دهند. این قابلیت ارتباط بیشتر و تعامل بین زنجیره‌های مختلف را فراهم می‌کند.
استیک تتر
استیک تتر به معنای قرار دادن یا نگه‌داشتن تتر (USDT) در یک کیف پول یا حساب خاص به منظور مشارکت در فعالیت‌های استیکینگ یا وثیقه‌گذاری می‌باشد. در این فرآیند، افراد تتر خود را به عنوان وثیقه در یک سیستم بلاکچینی قرار می‌دهند تا به تأمین امنیت و اجرای تراکنش‌های شبکه کمک کنند.
استیکینگ تتر عمدتاً در شبکه‌های بلاکچین مبتنی بر اثبات سهام یا مکانیزم‌های اجماع مشابه استفاده می‌شود. در این فرآیند، استیکرها (افرادی که تتر خود را وثیقه قرار می‌دهند) با نگه‌داشتن تتر در یک کیف پول خاص، اجازه مشارکت فعال در امور شبکه و پرداخت خدمات شبکه را دارند.
مزایای استیکینگ تتر ممکن است شامل درآمد مداوم از جایزه‌های استیکینگ، حمایت از امنیت شبکه و افزایش نرخ تراکنش‌ها در شبکه باشد. هرچند که این فرآیند معمولاً با ریسک‌ها و محدودیت‌های خود همراه است که باید به دقت بررسی شوند.
استیک کاردانو
استیک کردن در شبکه کاردانو به معنای شرکت کاربران در فعالیت‌های تأیید تراکنش‌ها و تولید بلوک‌ها بر روی بلاکچین این شبکه است. در این فرآیند، کاربران موظف به قرار دادن مقدار معینی از واحد پولی کاردانو به عنوان وثیقه هستند تا در فعالیت‌های شبکه شرکت کنند. این فرآیند به امنیت شبکه کمک می‌کند و به کاربران جوایزی در قالب واحد پولی ADA ارائه می‌شود.
مهمترین نکته در استیک کردن کاردانو این است که تصمیم‌گیری در مورد تولید بلوک‌ها و تأیید تراکنش‌ها به نسبت مالکیت (وثیقه) هر فرد در شبکه انجام می‌شود. هر چه وثیقه کاربر بیشتر باشد، احتمال انتخاب برای تولید بلوک بیشتر می‌شود و به او جوایز بیشتری تعلق می‌گیرد.
آیا استیکینگ سودآور است؟
سودهایی که به عنوان جوایز به افرادی که در فعالیت‌های استیکینگ شرکت می‌کنند، تعلق می‌گیرد، از کارمزد دریافتی شبکه ناشی می‌شود. این جوایز به عنوان تشویق برای شرکت فعال‌تر افراد در تأمین امنیت شبکه و انجام وظایف مرتبط با تولید بلوک‌ها و تأیید تراکنش‌ها اعطا می‌شود.
کارمزد شبکه معمولاً از تراکنش‌ها و فعالیت‌های دیگر در شبکه جمع‌آوری می‌شود. این کارمزد به عنوان جایزه به افرادی که در استیکینگ شرکت می‌کنند تخصیص می‌یابد. از سودهای استیکینگ به عنوان پاداش برای وثیقه گذاری و نگهداری دارایی در شبکه نیز یاد می‌شود.
میزان سودی که هر فرد دریافت می‌کند، بستگی به میزان وثیقه (استیک) وی و تأثیر وی بر فعالیت شبکه دارد. این سودها به صورت منظم و در بازه‌های زمانی مشخص به حساب وثیقه گذاران واریز می‌شود.
مطمئناً، استیکینگ از نظر بسیاری از افراد و کارشناسان به عنوان یک روش سودآورتر و مقرون به صرفه‌تر نسبت به استخراج (ماینینگ) در برخی مواقع مورد توجه قرار می‌گیرد.
در استخراج، افراد نیاز به تجهیزات گران‌قیمتی مثل ASIC (مدارهای مجتمع ویژه) دارند. در مقابل آن استیکینگ، نیاز به تجهیزات پیچیده ندارد و افراد می‌توانند با داشتن مقدار معینی از رمزارز در حساب خود شرکت کنند.
استخراج برخی از رمزارزها، به خصوص توکن‌های اثبات کار (PoW)، انرژی زیادی را مصرف می‌کند. استیکینگ در بسیاری از موارد از الگوریتم‌های اثبات سهام (PoS) یا سایر الگوریتم‌های کم‌انرژی استفاده می‌کند که منجر به مصرف انرژی کمتر می‌شود.
برای شرکت در استیکینگ، نیاز به دانش فنی زیاد نیست و کاربران معمولاً می‌توانند به سهولت در این فرآیند شرکت کنند. این مورد در مقایسه با پیکربندی و نگهداری تجهیزات ماینینگ، که نیازمند تخصص فنی بیشتری است، تفاوت مهمی است.
نحوه محاسبه سود استیک کردن رمزارز
هر شبکه رمزارزی ممکن است از یک پروتکل منحصر به فرد برای استیکینگ استفاده کند و به همین دلیل روش محاسبه سودهای استیکینگ نیز متفاوت است.
در زیر به برخی از این فاکتورها و نحوه تأثیر آنها بر محاسبه سود استیکینگ اشاره می‌شود:
تعداد کوین‌های ذخیره شده توسط نود یا گره
معمولاً هر نود در شبکه به تعداد زیادی از کوین‌ها نیاز دارد تا بتواند شرکت فعال در استیکینگ را انجام دهد. بنابراین، تعداد کوین‌هایی که توسط هر نود در اختیار دارد، به عنوان یک فاکتور مهم در محاسبه سود استیکینگ در نظر گرفته می‌شود.
مدت زمان نگهداری کوین توسط نود
بسیاری از شبکه‌ها سودهای استیکینگ را بر اساس مدت زمانی که کوین‌ها توسط نودها نگهداری می‌شوند، محاسبه می‌کنند. به مرور زمان، معمولاً سود به تدریج افزایش پیدا می‌کند.
کل تعداد کوین‌های استیک شده در شبکه
میزان کوین‌هایی که در کل شبکه استیک شده‌اند نیز یک عامل مهم است. این تعداد ممکن است بر تأثیر سودهای هر نود و حتی بر میزان کوین‌های در دسترس جهت استیکینگ در طول زمان تأثیر بگذارد.
در پایان متوجه شدیم که ، استیک ارز دیجیتال یک روش جذاب و موثر برای حمایت از بلاکچین و کسب درآمد می‌باشد. این روش به کاربران امکان می‌دهد تا با نگهداری و استیک کردن ارز دیجیتال در حساب‌های خود، به امنیت و عملکرد شبکه بلاکچین کمک کنند.
