ورود ایران چک های 500 هزار تومانی به بازار
برخی منابع خبری از برنامه بانک مرکزی برای ورود ایران چک های ۵۰۰ هزار تومانی به بازار خبر می دهند.
به گزارش ایران دکونومی،۱۵ سال قبل یعنی ۱۴ مهر ۱۳۸۷ مجوز انتشار ایران چک ۵۰۰ هزار تومانی صادر شده است. بر این اساس قرار بود، به زودی بعد از انتشار این ایران چک ها به بازار بیایند؛ البته همان موقع، تسهیل و تسریع در امور جاری مشتریان بانکها، کاهش هزینهها و حجم کار واحدهای بانکی از علل انتشار ایران چک ۵۰۰ هزار تومانی اعلام شده بود.
یکی دیگر از دلایل چاپ ایران چک ۵۰۰ هزار تومانی درخواستهای مردم بود تا به جای حمل اسکناس و یا چکهای با مبلغ بیشتر ایران چک با مبلغ درشت جابجا کنند.در آن سال، چکهای ۵۰ هزار تومانی، ۱۰۰ هزار تومانی و ۲۰۰ هزار تومانی در بازار وجود داشت و قرار بود یک اسکناس درشتتر به این مجموعه اضافه شود.
جمعآوری اسکناس ۵۰۰ هزار تومانی
7 اسفند ۱۳۸۷ خبر ها حاکی از آن بود که بانک مرکزی چکپولهای ۵۰۰ هزار تومانی را جمع میکند. در این گزارش آمده بود که بانکها به درخواست متقاضیان چکپولهای ۵۰۰ هزار تومانی جواب رد میدهند. در واقع، شعب بانکها به متقاضیان اعلام کرده بودند که سازمان تولید اسکناس و مسکوک بانک مرکزی که مسئول در اختیار قرار دادن پول و مسکوک به شعب بانکها است، از ارائه چکپولهای ۵۰۰ هزار تومانی به این شعب امتناع میکند.
ورود ایران چک های ۵۰۰ هزار تومانی به بازار
اما در حال حاضر برخی از منابع خبری از برنامه بانک مرکزی برای ورود ایران چک های ۵۰۰ هزار تومانی به بازار خبر می دهند؛ موضوعی که البته به همان اندازه که برای ایرانی ها جذاب است، برای اقتصاددانان نگران کننده خواهد بود؛ چراکه هر چه حجم اسکناس افزایش یابد، متناسب با آن، رشد نقدینگی هم فزاینده بالا خواهد رفت.
کنترل نقدینگی و تورم یکی از سیاست های اصلی است که دولت سیزدهم بر روی آن پافشاری می کند و البته گزارش هایی هم که از وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی بیرون می آید هم حکایت از آن دارد که این رشد تا حدودی کنترل شده است، هر چند که هنوز آثار مخرب آن از سنوات گذشته، از اقتصاد ایران پاک نشده است.
در واقع، دولت و بانک مرکزی با سیاستهای انقباض پولی تلاش میکند تا رشد نقدینگی در کشور را کاهش داده و به این ترتیب تورم را کنترل کنند؛ سیاستی که به اعتقاد فعالان اقتصادی، تامین منابع مالی برای واحدهای تولیدی را دشوار کرده و آنها را برای تامین سرمایه در گردش و خرید ماده اولیه دچار مشکل کرده است.
ارزش اسکناسهای موجود افت داشته است
امروز نیز با درشتترین اسکناس موجود که همان اسکناس ۱۰۰هزارتومانی است، تنها میتوان کمی بیش از یک دلار و نیم خریداری کرد. همین موضوع ضرورت چاپ اسکناسهای درشت را پررنگتر میکند.
در همین رابطه یکی دیگر از مشکلاتی که ریزبودن اسکناسها در ایران بهوجود میآورد، تا حدودی جنبه اجتماعی دارد. بارها دیدهشده افرادی از خارج کشور به ایران سفر میکنند و قصد تبدیل پول خود بهریال را دارند، برای مثال به ازای یک اسکناس ۱۰۰دلاری یا ۱۰۰یورویی، حجم بالایی اسکناسریالی دریافت میکنند که همین موضوع میتواند به وجهه بینالمللی اقتصاد ایران ضربه وارد کند. بهدنبال این موضوع در صورتیکه اسکناسهای درشت چاپ شوند این مساله تا حدودی کمرنگ خواهد شد.
مشکل بعدی معضل تامین اسکناس خودپردازهاست. در مواقعی که تقاضاها افزایش مییابد، مانند روزهای پایانی سال، بارها پیشآمده که متقاضیان به خودپردازهای متعددی مراجعه کردهاند و با نبود اسکناس مواجه شدهاند.
آیا چاپ اسکناس درشت تورمزا است؟
مهمترین مخالفتی که با انتشار اسکناسهای جدید مطرح میشود تورمزا بودن آن است. در همین رابطه برخی این نگرانی را مطرح میکنند که چاپ اسکناسهای جدید میتواند اثرات تورمزا برای اقتصاد داشتهباشد. دلیل این ادعا اثر نقدینگی در افزایش تورم بهعنوان یک موتور اصلی رشد سطح عمومی قیمتها مطرح میشود. در رابطه با این موضوع باید تاکید کرد که از سال۱۳۹۹ که اسکناس جدیدی در اقتصاد ایران رونمایی نشدهاست، همچنان شاهد رکوردشکنیهای تورمی بودهایم.
از سوی دیگر بسیاری از اقتصادهای پیشرفته که اسکناسهای درشتی در آنها مبادله میشود، تورمهای پایینی دارند، بنابراین نمیتوان گفت این اقدام میتواند به رشد تورم دامن بزند. بهعبارت دیگر، آنچه میتواند روند تورمی فعلی را مهار کند، توجه به بیانضباطی مالی و بودجهای دولت، کاهش هزینهها و بهطور کلی مقابله با کسریبودجه است. همچنین لازم است در همین راستا اصلاحات گسترده در نظام بانکی صورت پذیرد تا خلق نقدینگی و تشدید تورم از این مسیر کنترل شود.
بهعبارت دیگر آنچه موافقان انتشار اسکناسهای جدید و درشت بر آن تاکید میکنند این است که عوامل اثرگذار بر تورم را باید در جای دیگری ردیابی کرد و این اقدام نمیتواند بر افزایش تورم اثرگذار باشد. در حال حاضر به نظر نمیرسد اقتصاددانان ارتباطی میان تورم با ارزش اسکناسها پیدا کرده باشند.
در چنین شرایطی، شنیدهها حاکی از آن است که تلاش برای ورود اسکنانس ۵۰۰ هزار تومانی به بازار در بانک مرکزی آغاز شده است برخی منابع خبری میگویند که هنوز این مرجع، درباره ورود ایران چک ۵۰۰ هزار تومانی به بازار تصمیم نهایی را نگرفته است؛ هر چند که به هر حال زمزمه های آن شنیده می شود.