حقوق مالکیت فکری
دکتر امیر جوادی در گفتگوی اختصاصی با ایران دکونومی
حق مالکیت فکری، همواره محل مناقشه بوده است. موافقانش دلایل زیادی برای حمایت از آن دارند. تشویق نوآوری و خلاقیت، حمایت از سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه و توزیع عادلانه ثروت از جمله دلایلی است که حامیان این حق بر آن پا میفشارند. از سوی دیگر، مخالفان باور دارند که حق مالکیت فکری موجب محدودیت آزادی بیان، ممانعت از نوآوری و افزایش قیمتها میشود. اینکه آیا حقوق مالکیت فکری مفید است یا مضر، پرسشی پیچیده است که پاسخ قطعی برای آن وجود ندارد و باید با در نظر گرفتن تمام جوانب و ملاحظات مربوطه پاسخ داده شود.
یکی از کتابهایی که علیه مالکیت فکری نگاشته شده، کتاب علیه مالکیت فکری استفان کینسلا است. کینسلا، وکیل، نویسنده، و آنارکو-کاپیتالیست آمریکایی، از مخالفان سرسخت مالکیت فکری است. او معتقد است که مالکیت فکری یک مفهوم غیرمنطقی و مضر است که مانع از نوآوری و خلاقیت میشود.
کینسلا دلایل متعددی برای مخالفت خود با مالکیت فکری ارائه میدهد. یکی از مهمترین دلایل او این است که مالکیت فکری بر اساس مفهوم مالکیت انحصاری است. به این معنا که مالکیت فکری به صاحب آن حق انحصاری استفاده از یک ایده یا اختراع را میدهد. کینسلا معتقد است که این مفهوم با اصول لیبرالیستی (که بر اساس آزادی فردی بنا شده در تضاد) است. کینسلا همچنین معتقد است که مالکیت فکری مانع از نوآوری و خلاقیت میشود. او استدلال میکند که وقتی یک ایده یا اختراع تحت مالکیت انحصاری قرار میگیرد، دیگر افراد نمیتوانند از آن استفاده کنند و این امر میتواند منجر به کند شدن روند نوآوری شود.
کتاب علیه مالکیت فکری از استفان کینسلا، با ترجمه دکتر امیر (محمد) جوادی و به همت نشر آماره منتشر شده است. جوادی، فارغالتحصیل رشتههای الکترونیک و اقتصاد و از طرفداران مکتب اتریشی اقتصاد است و حوزه تخصصی وی اقتصاد پولی است. در این برنامه با ایشان به گفتگو نشستیم تا خاستگاه مالکیت فکری را دریابیم. به باور وی، مالکیت فکری نهتنها نوآوری را ترغیب نمیکند، بلکه مانع بزرگی بر سر راه آن است. جوادی میگوید مالکیت فکری، موجب ایجاد انحصار میشود و با اصول بازار آزاد در تضاد است. همچنین مالکیت فکری میتواند منجر به افزایش قیمتها و کاهش رقابت، سوءاستفاده و فساد شود.