فعالان اکوسیستم استارتاپی چه نظری در خصوص تعاملات بین‌المللی دارند؟
طرح شکل گیری «اتحادیه همکاری‌های دیجیتال خاورمیانه» چندی پیش در جیتکس ۲۰۲۳ مطرح شد و روز گذشته نائب رئیس نصر به آن نقدی وارد کرد. فعالان اکوسیستم استارتاپی نیز در خصوص این تعاملات با دیجیاتو گفتگو کردند.
به گزارش ایران دکونومی، فعالان اکوسیستم نیز همانند نائب رئیس نصر، عقیده دارند که گرچه تعاملات بین‌المللی باعث رشد و ارتقای همکاری بین کشورها می‌شود و این روزها نیاز به این تعاملات بیشتر است، اما برای این ارتباطات موانعی همچون تحریم، رانت و انحصار وجود دارد.
فرزین فردیس، عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی تهران، پس از تاکید بر این نکته که طرح تشکیل اتحادیه، هنوز در مراحل اولیه است گفت: «مهم‌ترین نکته‌ای که بایستی به آن توجه داشت، این است که صنایع مرتبط با اقتصاد دیجیتال ما، به‌ویژه صنایع ICT، سال‌هاست که عملاً ارتباط و پیوند خود با عرصه جهانی را – چه در بحث مشارکت‌های راهبردی و چه در بحث ارائه سرویس‌ها و خدماتشان به سایر کشورها – از دست داده است؛ اتفاقی که به‌واسطه شرایط تحریمی و محدودیت‌های داخلی و بین‌المللی که به ما تحمیل شده، رخ داده است.»
به گفته وی، برخی از سیاست‌های داخلی سال‌های گذشته، موجب شده است تا بنگاه‌های اقتصادی ما به‌جای تفکر بین‌المللی و فتح بازارهای منطقه، بیشتر به استفاده از فضای رانت، انحصار و محدودیت روی بیاورند.
برای تعاملات گفتگو لازم است
حسین اسلامی، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران نیز پس از اشاره به پتانسیل بالای سرمایه انسانی در ایران گفت: «البته موانعی نیز بر سر راه این اتحادیه وجود دارد که لازم است بخش خصوصی بیش‌ازپیش برای طراحی درست و اجرای دقیق آن با یکدیگر گفت‌وگو کنند. ما هم به همکاری سازمان نظام صنفی با اتاق تهران و اتاق ایران علاقه‌مندیم و آمادگی داریم که مشارکت لازم را درخصوص طراحی این اتحادیه و پیشنهاد آن داشته باشیم.»
محمد خلج، مدیرعامل اسنپ، در پاسخ به سؤال دیجیاتو مبنی بر اینکه شکل‌گیری اتحادیه همکاری‌های دیجیتال خاورمیانه چه دستاوردهایی را برای صنعت ICT به‌دنبال خواهد داشت؟
گفت: «صرف‌نظر از مشکلاتی که برای تشکل‌های صنفی داخلی وجود دارد و همچنین با نبود انسجام و اتحادیه‌ای برای کسب‌و‌کارهای فضای مجازی، کمترین آورده تشکیل چنین اتحادیه‌ای یادگیری و استفاده از تجربیات فعالین سایر کشورها در تعاملات حاکمیتی و مواجهه با تنظیم‌گری است.»
به عقیده وی تشکیل اتحادیه‌ای بین‌المللی می‌تواند دستاوردهای مختلفی داشته باشد که حداقل آورده آن یادگیری و استفاده از تجربیات فعالین سایر کشورهاست. خلج تأکید کرد که در کنار شکل‌گیری چنین اتحادیه‌هایی، بایستی نگاه‌ها در کشور به سرمایه‌گذار خارجی تغییر کند تا کارایی این اتحادیه دوچندان شود.
تحریم ها، سد راه تعاملات
صادق فرامرزی، نایب‌رئیس نصر تهران، با باور این که پیشنهاد اتاق بازرگانی روی کاغذ ایده خوب و قابل‌تقدیر است، گفت: «اینکه در خاورمیانه هم‌افزایی بین کشورهای ساکن صورت بگیرد (چیزی که سال‌ها قبل در آمریکا و اروپا رخ داد)، حتماً برای ارکان این حوزه نیز خوب است، اما اینکه این موضوع تا چه میزان شدنی است، جای بحث دارد.»
او همچنین افزود: «امیدوارم دوستان ما در اتاق بازرگانی به آن فکر کرده باشند، چرا که موانعی مانند تحریم ازجمله موانع جدی در مراحل پس از امضای توافق‌نامه است؛ اینکه رشد معاملاتی که رشد بیزنس‌‌های داخلی را به‌دنبال دارد، به یک‌سری تسهیلات بین‌المللی وابسته است که تحریم‌ها مانع آن خواهند شد.»
رشد در کنار تعاملات بین‌الملل
کیوان جامه‌بزرگ، عضو هیئت‌مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران، در این خصوص به دیجیاتو گفت: «هیچ صنعتی ازجمله ICT نمی‌تواند با اتکا صرف به بازار داخلی، رشد کیفی در تراز بین‌المللی داشته باشد. فرایند رشد حاصل تلاش و بازخورد است و رقابت با آنان که از بازارهای بین‌المللی بازخورد می‌گیرند، برای بازیگران کوچک داخلی غیرممکن است. لذا کمترین دستاورد حضور در تعاملات بین‌المللی، یادگیری و رشد است.»
وی افزود: «وقتی حتی افتتاح حساب بانکی برای اشخاص حقیقی و حقوقی در بسیاری از کشورها برای ایرانیان غیرممکن است، تعاملات تجاری هم عقیم و محدود خواهند بود.»
میلاد منشی‌پور، مدیرعامل تپسی هم معتقد است: «شکل‌گیری یک اتحادیه موسوم به اتحادیه همکاری‌های دیجیتال خاورمیانه علی‌الظاهر پیشنهاد خوبی است، اما این پیشنهاد در شرایط کنونی کارایی ندارد.»
به باور او شرکت‌های ایرانی به‌خاطر شرایط مختلف در خارج از ایران چندان شانس موفقیت ندارند. او همچنین تأکید کرد: «مشکلات بزرگ‌تری باید حل شوند تا بتوان شکل‌گیری این اتحادیه را موضوعی امیدوارکننده برای اکوسیستم فناورانه کشور دانست.»
مجتبی توانگر، رئیس کمیسیون اقتصاد دیجیتال مجلس، در گفت‌وگو با دیجیاتو گفت: «یکی از کاستی‌های بخش خصوصی ما، مخصوصاً در بخش شرکت‌های فناور، فقدان ارتباط کافی و مؤثر با بخش خصوصی سایر کشورها، به‌ویژه کشورهای منطقه بوده و جای شرکت‌های ایرانی در بسیاری از مجامع بین‌المللی و منطقه‌ای خالی است. لذا هرگونه تقویت ارتباطات منطقه‌ای و بین‌المللی برای شرکت‌های فناور و استارتاپی ایران ارزشمند خواهد بود.»
او اضافه کرد: «تحریم‌ها آثار منفی خودش را دارد و قابل کتمان نیست، اما اصل شکل‌گیری اتحادیه‌ای از این دست، ارتباطی به تحریم ندارد. معضل عدم ارتباط شرکت‌های داخلی با شرکت‌های مشابه منطقه‌ای و جهانی یک معضل تاریخی بوده و قبل از تحریم‌ها نیز وجود داشته است.
اتفاقاً در همین شرایط تحریم که البته برقراری این نوع ارتباطات را سخت می‌کند، برخی شرکت‌های داخلی با شرکای خارجی کارهای مشترک انجام داده‌اند که بررسی تجربیات این شرکت‌ها در برقراری ارتباط با شرکای خارجی می‌تواند راهگشا باشد.»
