دارایی دیجیتال چیست و چه انواعی دارد؟
دارایی دیجیتال به هر نوع فایل ارزشمندی اطلاق می‌شود که به صورت دیجیتالی و متعلق به یک نهاد است. مالک این دارایی اجازه دسترسی به آن را دارد و حقوق استفاده از آن را دارا می‌باشد. با پیشرفت فناوری، دارایی‌های دیجیتال به محبوبیت و ارزش بیشتری دست یافته‌اند.
دارایی دیجیتال هر نوع از دارایی است که به صورت فایل دیجیتال ایجاد و ذخیره شود. دارایی دیجیتال باید قابل شناسایی و تشخیص باشد و موجب ایجاد ارزش شود.
در این مقاله، به بیان ویژگی‌ها، انواع و نحوه استفاده از دارایی دیجیتال در عرصه مالی و اقتصاد، بررسی مزایا و معایب، دلیل اهمیت و نحوه مدیریت آن می‌پردازیم.
امیدواریم که این مقاله، به خوانندگان کمک کند تا به درک بهتری از دارایی دیجیتال و نقش آن در جهان مالی و اقتصادی برسند. همچنین، امیدواریم که به عنوان یک منبع مفید برای تحقیقات و مطالعات آینده در این حوزه مورد استفاده قرار گیرد.
دارایی دیجیتال چیست؟
دارایی دیجیتال به هر نوع فایل ارزشمندی اطلاق می‌شود که به صورت دیجیتالی و متعلق به یک نهاد است. مالک این دارایی به آن دسترسی دارد و حقوق استفاده از آن را دارا می‌باشد. این دارایی‌ها می‌توانند از ساده تا پیچیده متغیر باشند. با پیشرفت فناوری، دارایی‌های دیجیتال به محبوبیت و ارزش بیشتری دست یافته‌اند. از داده‌ها، تصاویر، ویدیوها و محتوای نوشتاری تا سایر موارد، شامل دارایی‌های دیجیتال هستند.
برای اینکه بتوان یک دارایی دیجیتال را به عنوان یک دارایی در نظر گرفت، ابتدا باید دارای پتانسیل ایجاد ارزش باشد تا بشود از آن به نحوی استفاده کرد که برای مالک ارزش ایجاد کند. سپس، دارایی دیجیتال باید قابلیت انتقال مالکیت خود به شخص دیگری را داشته باشد. از طریق خرید، هدیه دادن یا سایر ابزارهای اعطای حقوق، همراه با ارزشی که می‌تواند به ارمغان بیاورد. در گذشته، داده‌ها یا اسناد اسکن شده به عنوان دارایی‌های دیجیتال در اختیار سازمان‌ها بودند و برای درک ارزش مورد استفاده قرار می‌گرفتند. اما با معرفی بلاکچین و ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۰۹، تعریف دارایی‌های دیجیتال دوباره شکل گرفت.
سازندگان می‌توانند دارایی‌ها را به منظور کسب سود بفروشند و سرمایه‌گذاران نیز این فرصت را دارند که سبدهای خود را با دارایی‌های دیجیتال متنوع کنند.
انواع دارایی دیجیتال
دارایی دیجیتال شامل تصاویر، اسناد، ویدیوها، کتاب‌ها، موزیک و صداها، انیمیشن‌ها، نسخه‌های خطی، ایمیل‌ها و حساب‌های ایمیل، لوگو، متا دیتا، حساب‌های رسانه‌های اجتماعی و… هستند. اما در زمینه دارایی‌های دیجیتال جدیدتر، بر پایه بلاکچین یا فناوری‌های مشابه، دسته‌بندی‌های زیر وجود دارد:
ارزهای رمزنگاری شده یا رمزارزها (Cryptocurrencies):
مانند بیتکوین، اتریوم، ریپل و… که به عنوان واحدهای پولی دیجیتال استفاده می‌شوند و تراکنش‌های امن و بدون واسطه را فراهم می‌کنند.
توکن‌های غیرقابل تعویض (NFTs):
این دارایی‌ها از بلاکچین استفاده می‌کنند و به صورت منحصر به فرد و غیرقابل تعویض هستند. آثار هنری دیجیتال، کارت‌های بازی، مجسمه‌ها و سایر اشیاء قابل معامله به عنوان NFTها شناخته می‌شوند.
استیبل کوین:
با توجه به تقلبات مداوم در ابزارهای مالی غیرمتمرکز و خطرات مالی که ممکن است بر سرمایه‌گذاران وارد شود، استیبل کوین‌ها به منظور مقابله با این نوسانات ایجاد شده‌اند. استیبل کوین‌ها دارای پشتوانه مالی مانند دلار یا طلا هستند و هر کوین ارزشی معادل پشتوانه خود را دارد.
دارایی‌های توکن شده:
با تبدیل حق مالکیت و دارایی‌های فیزیکی مانند املاک، مستغلات، هنر و کالاها به دارایی‌های دیجیتال توکنی، امکان سرمایه‌گذاری افراد مختلف فراهم می‌شود و در نتیجه فرآیند فروش آسان‌تر می‌شود.
مزایای دارایی دیجیتال
ارزهای دیجیتال امکان ذخیره و انتقال وجوه بدون نیاز به موسسات مالی یا دولت‌ها را فراهم می‌کنند؛ این امر باعث می‌شود تراکنش‌ها سریع‌تر و با کمترین هزینه انجام شوند. بسیاری از ارزهای دیجیتال به عنوان یک گزینه بسیار کارآمد شناخته می‌شوند که تراکنش‌ها را در چند ثانیه انجام می‌دهند.
ارزهای دیجیتال به راحتی در دسترس هستند و می‌توان به آنها از هر جای جهان با اتصال به اینترنت دسترسی داشت. این امر باعث می‌شود که افراد بتوانند به دارایی‌های خود در هر زمان و هر مکان دسترسی داشته باشند.
تمامی تراکنش‌های انجام شده با ارزهای دیجیتال در یک شبکه عمومی ثبت می‌شوند و قابل رویت است. این امر باعث می‌شود که تمامی تراکنش‌ها قابل بررسی و تایید شوند و احتمال وقوع تقلب و تغییرات نامناسب کاهش یابد.
دارایی دیجیتال مانند رمزارزها و NFTها پتانسیل سرمایه‌گذاری سودآور را دارند. با توجه به رشد روزافزون این بازار، افراد می‌توانند در این دارایی‌ها سرمایه‌گذاری کنند و به سود خوبی دست یابند.
معایب دارایی دیجیتال
دارایی‌های دیجیتال در معرض خطرات امنیتی متعددی مانند هک و سرقت از طریق نقض امنیت شبکه‌ها و کیف‌های دیجیتالی هستند. در صورتی که افراد غیرمجاز به دسترسی به کلیدهای خصوصی یا اطلاعات ورود به سیستم دست یابند، دارایی دیجیتال ممکن است برای همیشه از دست رود و امکان بازیابی آنها وجود نداشته باشد.
دارایی‌های دیجیتال معمولاً با نوسانات قیمت قابل توجهی همراه هستند. این نوسانات می‌توانند به عوامل مختلفی مانند عرضه و تقاضا، اخبار و رویدادهای جهانی، تغییرات قوانین و مقررات وابسته بازارهای دیجیتال و حتی تأثیر رفتار سرمایه‌گذاران بستگی داشته باشند. این موضوع می‌تواند به عدم پایداری و عدم قابلیت پیش‌بینی قیمت دارایی‌های دیجیتال منجر شود.
برخی از دارایی‌های دیجیتال ممکن است محدودیت‌هایی در استفاده عمومی داشته باشند و تنها در برخی از صنایع و بازارهای مرتبط با دارایی‌های دیجیتال قابل استفاده باشند. این موضوع می‌تواند امکان تعامل و استفاده گسترده‌تر از دارایی‌های دیجیتال را محدود کند.
یکی از معایب دارایی‌های دیجیتال این است که نمی‌توان اشتباهات ثبت شده در بلاکچین را تصحیح کرد.
در برخی از کشورها، قوانین و مقررات مربوط به دارایی‌های دیجیتال هنوز در حال توسعه است و تعیین نشده‌اند. این موضوع می‌تواند به عدم حفاظت قانونی برای سرمایه‌گذاران و مالکان دارایی‌های دیجیتال منجر شود و در صورت وقوع تخلفات و سوءاستفاده‌ها، راه‌های حقوقی محدودیت داشته باشد.
دلیل اهمیت دارایی دیجیتال
وقتی به لیستی از اقلام دیجیتالی که می‌توانند به عنوان دارایی مورد نظر ما محسوب شوند، نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که زندگی ما در حال حاضر بیشتر از هر زمان دیگری بر پایه دیجیتال است. به عنوان مثال وقتی می‌خواهیم چیزی را یاد بگیریم، به دنبال منابع دیجیتال هستیم، زیرا این روش سریع‌تر و آسان‌تر از رفتن به کتابخانه و مطالعه کتاب‌ها است؛ به امید این که منابع دیجیتال اطلاعات مورد نیاز ما را در اختیار داشته باشند.
عکس‌ها، سرگرمی‌ها و اسناد مهم ما اکثراً به صورت دیجیتالی و الکترونیکی وجود دارند. این مورد شامل عکس‌های دیجیتال، فیلم‌ها، موسیقی‌ها، کتاب‌ها و سند‌های مهمی است که در قالب فایل‌های الکترونیکی ذخیره می‌شوند.
کسب‌وکارها و دولت‌ها نیز از داده‌ها و اطلاعات به صورت دیجیتال استفاده می‌کنند و آنها را در سیستم‌های رایانه‌ای ذخیره می‌کنند. این داده‌ها می‌توانند شامل اطلاعات مالی، اطلاعات مشتریان، اسناد قانونی، گزارش‌ها و سایر اطلاعات مربوط به فعالیت‌های سازمانی باشند.
ارزش این داده‌ها و اطلاعات بسته به نحوه استفاده آنها متفاوت است. برای مثال، برای یک شخص، عکس‌های خاطره‌انگیز ممکن است ارزش عاطفی بالایی داشته باشند. در حالی که برای یک کسب‌وکار، داده‌های مشتریان و اطلاعات بازاریابی می‌توانند ارزش تجاری بسیار زیادی داشته باشند.
نحوه مدیریت دارایی دیجیتال
مدیریت دارایی یا سبدگردانی برای سرمایه‌گذاران چندین مزیت دارد. اولین مزیت آن این است که با تنوع بخشیدن به سبد سرمایه خود، سرمایه‌گذاران می‌توانند ریسک خود را کاهش دهند. با سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف، مانند ارزهای دیجیتال مختلف، سهام، اوراق بهادار و سایر ابزارهای سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاران می‌توانند خطرات مرتبط با یک دارایی خاص را کم کنند. این به معنای تقسیم بین دارایی‌های مختلف است که هر کدام دارای ریسک و عملکرد مستقل خود هستند. این کار می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا در مواجهه با تغییرات قیمت‌ها و شرایط بازار، خطرات را بهتر ببینند و سود خود را افزایش دهند.
علاوه بر این، شرکت‌های خدمات دهنده مدیریت دارایی یا سبدگردانی نیز می‌توانند نقش مهمی در مدیریت دارایی‌ها برای سرمایه‌گذاران ایفا کنند. این شرکت‌ها با ارائه خدمات مشاوره و تحلیل، به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا استراتژی‌های مناسب را برای مدیریت دارایی‌های خود انتخاب کنند. آنها می‌توانند به سرمایه‌گذاران در تعیین اهداف سرمایه‌گذاری، تنظیم سطح ریسک، تحلیل بازار و انتخاب دارایی‌های مناسب کمک کنند. همچنین، این شرکت‌ها می‌توانند نقشی در پیگیری و به‌روزرسانی دارایی‌ها داشته باشند و به سرمایه‌گذاران کمک کنند تا در تصمیم‌گیری‌های خرید و فروش دارایی‌ها بهتر عمل کنند.
تفاوت دارایی دیجیتال با انواع فایل‌های الکترونیکی
دارایی‌های دیجیتال و فایل‌های الکترونیکی دو مفهوم متفاوت هستند. در ادامه تفاوت‌های اصلی بین این دو را بررسی می‌کنیم:
دارایی‌های دیجیتال به دارایی‌هایی اطلاق می‌شود که بر پایه فناوری بلاکچین ساخته شده‌اند و از رمزنگاری برای امنیت و تأیید تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. این دارایی‌ها معمولاً به عنوان نمایندگان دارایی‌های فیزیکی یا دیگر دارایی‌های قابل مالکیت عمل می‌کنند. به عنوان مثال، ارزهای دیجیتال مانند بیتکوین و اتریوم دارایی‌های دیجیتال هستند.
از سوی دیگر، فایل‌های الکترونیکی به فایل‌هایی اشاره دارند که به صورت الکترونیکی ذخیره می‌شوند و می‌توانند انواع مختلفی از جمله متن، تصویر، صوت و ویدیو داشته باشند. این فایل‌ها معمولاً برای انتقال و ذخیره‌سازی اطلاعات استفاده می‌شوند.
دارایی‌های دیجیتال بر پایه فناوری بلاکچین ساخته شده‌اند و توسط شبکه‌های متمرکز یا غیرمتمرکز مدیریت می‌شوند. این دارایی‌ها دارای ویژگی‌هایی مانند غیرقابل تغییر بودن و قابل تأیید توسط شبکه هستند.
از طرف دیگر، فایل‌های الکترونیکی می‌توانند به صورت مستقل و بدون نیاز به شبکه‌های خاصی مدیریت شوند. آنها می‌توانند در دستگاه‌های شخصی، سرورها، یا سرویس‌های ابری ذخیره و مدیریت شوند.
دارایی‌های دیجیتال معمولاً برای انتقال ارز، انجام تراکنش‌های مالی، نمایندگی از دارایی‌های فیزیکی و حتی ایجاد قراردادهای هوشمند استفاده می‌شوند.
فایل‌های الکترونیکی به عنوان وسیله‌ای برای ذخیره و انتقال اطلاعات استفاده می‌شوند. آنها می‌توانند در انواع فرمت‌ها و برنامه‌ها باز شوند و مورد استفاده قرار گیرند.
در پایان متوجه شدیم که دارایی‌های دیجیتال، به عنوان یک نوع جدید از دارایی‌ها، به سرعت در حال جذب توجه و استفاده از سوی افراد و سازمان‌ها هستند. این دارایی‌ها، مانند بیتکوین و اتریوم، بر اساس فناوری بلاکچین ساخته شده‌اند و امکان انتقال و معامله آنها بدون واسطه را فراهم می‌کنند.
