به مناسبت 40 سالگی ویندوز: پنجره‌ای به دنیایی تازه
در تاریخ 10 نوامبر 1983، بیل گیتس هم‌بنیان‌گذار کمپانی مایکروسافت، برای اولین بار از نخستین نسخه ویندوز رونمایی کرد. حالا 40 سال از عرضه ویندوز 1 به کاربران گذشته است، سیستم‌عامل کاربردی‌ای که انقلابی به‌یاد ماندنی در دنیای کامپیوتر و تکنولوژی به‌جا گذاشت. در این مقاله، نگاهی می‌اندازیم به مسیر پیشرفت مایکروسافت، نقش رابط کاربری گرافیکی در محبوبیت نسخه‌های بعدی ویندوز و اثر بلامنازع تکنولوژی هوش مصنوعی در جدیدترین محصول آینده مایکروسافت: ویندوز 12.
به گزارش واحد ترجمه ایران‌دکونومی، 40 سال پیش در چنین روزی، کمپانی مایکروسافت برای اولین بار از سیستم‌عامل ویندوز 1 رونمایی کرد.
عرضه عمومی اولین نسخه از این سیستم‌عامل کاربردی، ویندوز 1، نقش مهمی در تسهیل کردن دسترسی کاربران عادی به کامپیوترهای شخصی و گسترش استفاده عمومی از این دستگاه داشته است.
با سرعت بسیار بالای پیشرفت در دنیای تکنولوژی، تعداد انگشت‌شماری از نوآوران این حوزه موفق شده‌اند جایی برای خود در صفحات تاریخ باز کنند. با این وجود، سیستم‌عامل ویندوز کمپانی مایکروسافت با موفقیت در برابر این چالش سفت‌وسخت ایستادگی کرده و هنوز پس از سالها به‌عنوان رایج‌ترین و مشهورترین سیستم‌عامل کاربران عادی کاربرد دارد.
امروز، چهلمین سالگرد معرفی سیستم‌عامل ویندوز 1 توسط بیل گیتس می‌باشد. ویندوز 1، اولین نسخه از سیستم‌عاملی بود که دسترسی به کامپیوترهای شخصی را برای کاربران عادی تسهیل کرده و انقلابی در دنیای تکنولوژی به‌وجود آورد. درحالی‌که فاصله چندانی با انتشار ویندوز 12 به کاربران نداریم؛ نگاهی خواهیم انداخت به تاریخچه کمپانی‌ای که آغازگر این ماجراجویی هیجان‌انگیز بود.
سیستم‌عامل متنی MS-DOS
قبل از اینکه سیستم‌عامل ویندوز در سطح جهانی توسط کاربران به‌کار گرفته شود؛ مایکروسافت ارائه‌دهنده سیستم‌عامل متنی MS-DOS بود. البته که MS-DOS پروژه انحصاری مایکروسافت نبود و ایده آن توسط تیم پیترسون مطرح شده بود. پیترسون، توسعه‌دهنده این پلتفرم در آن زمان در شرکت Seattle Computer Products (SCP) مشغول به‌کار بود.
در تاریخ 27 جولای سال 1981، کمپانی مایکروسافت رسماً حق نشر سیستم‌عامل 64-DOS را از شرکت SCP خریداری کرده و سپس نام آن را به “MS-DOS ” تغییر داد. پس از آن، مسیر فروش مجوز استفاده از این سیستم‌عامل به دیگر کمپانی‌ها آغاز شد.
چند ماه پس از تصاحب 64-DOS و تغییر نام رسمی آن به MS-DOS، مایکروسافت موفق شد درآمد بسیار زیادی را از این معامله به‌دست آورد. با اینکه این سیستم‌عامل قطعاً مزیت‌های خاص خودش را داشت، اما در نهایت MS-DOS یک سیستم‌عامل مبتنی بر دستورات متنی بود.
به این معنا که کاربران برای انجام دادن ساده‌ترین کارها نیز ملزم به تایپ کردن دستورات به‌صورت متنی بودند. این رابط کاربری CUI، یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین موانع ورود افراد تازه‌کار به‌دنیای کامپیوتر بود و بیل گیتس شدیداً به‌دنبال ایجاد کردن راه جایگزینی برای تسهیل دسترسی افراد بود.
مایکروسافت در برابر اپل
درنهایت، فاکتوری که کمپانی مایکروسافت را به سمت توسعه سیستم‌عاملی اختصاصی با رابط کاربری گرافیکی (GUI) سوق داد؛ انتشار سیستم Visi On توسط کمپانی VisiCorp در رویداد COMDEX سال 1982 بود. با اینکه رابط کاربری Visi On پایان خوشی را تجربه نکرد، اما دمو و پیش‌نمایش آن در حوزه کامپیوتر نقل مجالس شد.
در پاسخ به Visi On، کمپانی مایکروسافت شروع به توسعه رابط کاربری گرافیکی‌ای به‌نام “Interface Manager” کرد. کمتر از یکسال بعد از این اتفاق، کامپیوتر شخصی برند اپل با نام Lisa PC روانه بازار شد. این دستگاه یکی از اولین کامپیوترهای شخصی بود که سیستم GUI را شامل می‌شد.
تا همین لحظه هم مایکروسافت زمان بسیاری را از دست داده و از رقبای خود عقب بود، به همین دلیل گیتس تصمیم گرفت تا توسعه سیستم‌عامل اختصاصی کمپانی مایکروسافت، ویندوز 1 را در تاریخ 10 نوامبر 1983 به جهان اعلام کند.
البته این کمپانی در ابتدا قصد داشت اولین نسخه از ویندوز را تا آپریل سال 1984 روانه بازار نکند و چند تغییر چشمگیر در طراحی، این غول تکنولوژی را مجبور کرد تا انتشار محصول مذکور را به دو سال بعد موکول کند.
استقبال نه‌چندان گرم کاربران از ویندوز 1
زمانی‌که ویندوز 1 بالاخره برای اولین بار در تاریخ 20 نوامبر 1995 به کاربران عرضه شد، در واقع حتی سیستم‌عامل مستقلی محسوب نمی‌شد. اولین نسخه از پروژه‌ای که درنهایت به محبوب‌ترین سیستم‌عامل جهان تبدیل شده است، در آن زمان به پوسته‌ای به‌نام MS-DOS Executive نیاز داشت.
ویندوز 1 مایکروسافت با قیمت 99 دلار به بازار عرضه شد و توانایی پشتیبانی از انجام چند وظیفه و عملیات را به‌صورت همزمان داشت. همچنین، دستاورد انقلابی گیتس با موس نیز سازگاری داشت، لوازم جانبی‌ای که در آن بازه زمانی هنوز وسیله‌ای جدید و تازه تلقی می‌شد.
از نرم‌افزارهای پیش‌فرض ویندوز 1 می‌توان به Notepad (برای یادداشت برداری) ، Paintbrush (برای نقاشی)، Clock (ساعت)، Control Panel (مرکز کنترل) و حتی بازی ویدیویی‌ای به‌نام Reversi اشاره کرد.
متاسفانه ویندوز 1 مایکروسافت نیازمند مشخصات سخت‌افزاری سطح بالایی بود و مشکلات عملکردی آن نیز فراوان بودند. خصوصاً درصورتی که کاربران بیش از یک نرم‌افزار را به‌صورت همزمان باز می‌کردند. علاوه‌بر این، هنوز استفاده از موس در میان جامعه جا نیفتاده بود و کاربران هنوز به کیبورد عادت داشتند. در نتیجه، استفاده از موس چالش‌های خاص خودش را برای افرادی داشت که تا آن لحظه کیبورد را ترجیح می‌دادند.
حذف ردپای DOS چندسالی برای مایکروسافت زمان برد
فارغ از واکنش‌های ضد و نقیض جامعه کامپیوتری آن زمان، مایکروسافت به توسعه نسخه‌های جدیدتر سیستم‌عامل ویندوز ادامه داد. ویندوز 2 معرف قابلیت بزرگ‌نمایی و کوچک‌نمایی پنجره‌ها (Maximize – Minimize) بود و ویندوز 3 نیز از نرم‌افزارهای مبتنی بر DOS پشتیبانی می‌کرد.
مایکروسافت تا 15 سال بعد به همین منوال به استقرار سیستم‌های غیر ویندوزی NT خود روی سیستم‌عامل MS-DOS ادامه داد. انتشار ویندوز نسخه XP در سال 2001 نشانه‌ای از تغییر مسیر تدریجی مایکروسافت و گذر از دوران MS-DOS بود. ویندوز XP تنها کمی بعد از انتشار، به لطف رابط کاربری آسان، کاربردی و جذاب خود، تبدیل به پرطرفدارترین محصولات این کمپانی شد.
از آن زمان، کمپانی مایکروسافت هر 3 سال یکبار از نسخه جدید سیستم‌عامل ویندوز رونمایی می‌کند. آپدیت‌های نسخه جدید براساس جدیدترین دستاوردهای دنیای تکنولوژی توسعه داده می‌شوند و قابلیت‌های ویندوز 12 پیش‌رو، اکثراً مبتنی بر تکنولوژی هوش مصنوعی زایا می‌باشد.
آینده روشن است
اگر نگاهی به این مسیر طی شده و ماجراجویی چند ساله بیندازیم، مشخصاً مایکروسافت راه طولانی‌ای را از روزهای آغازین توسعه سیستم MS-DOS Executive تا به امروز و ویندوز 12 پیموده است. اگر بگوییم در گذشته تنها تغییرات طراحی کمی در مایکروسافت صورت گرفته، به‌هیچ‌عنوان حق مطلب را ادا نکرده‌ایم.
نسخه فعلی سیستم‌عامل این کمپانی، ویندوز 11، قدرت‌دهنده برخی از بهترین و برترین لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای بازار در سطح جهانی می‌باشد. با توجه به اینکه تا انتشار و عرضه ویندوز 12 تنها چند ماه زمان باقی است، به‌نظر می‌رسد آینده روشنی در انتظار مایکروسافت و سیستم‌عامل مشهور و کاربردی آن، ویندوز باشد.
کمپانی مایکروسافت اخیراً ویندوز 11 خود را به دستیار هوش مصنوعی Copilot مجهز کرده و در رویداد رونمایی از جدیدترین دستگاه‌های Surface، تمرکز بسیاری بر نقش هوش مصنوعی در خدمات خود داشته است.
به‌نظر می‌رسد این کمپانی در سکوت کامل درحال ایجاد زیرساخت‌ها و چارچوب‌های لازم برای به‌کارگیریِ هرچه‌تمام‌تر ابزار هوش مصنوعی زایا در نسل آینده ویندوز می‌باشد. به همین منظور و در مسیر تمرکز بر نسل جدید ابزارهای هوش مصنوعی، در اواسط تابستان سال جاری میلادی، خدمت‌رسانی دستیار صوتی Cortana برای همیشه متوقف شد.
همچنین اخبار حاکی از آن هستند که کاربران ویندوز 11 می‌توانند به‌زودی با مدیریت بهینه Passkeyهای خود، به دیگر وبسایت‌ها و اپلیکیشن‌ها نیز دسترسی داشته باشند. رمزعبور بیومتریک برخلاف پسوردهای متداول، نیازمند اسکن چهره، اثر انگشت یا PIN می‌باشد. مایکروسافت مدتی پیش اعلام کرده بود که به‌منظور تسهیل وظایف روزانه کاربران، فضای ذخیره‌سازی ابری OneDrive نیز به ابزار هوش مصنوعی زایا تجهیز شده است.
براساس فایل‌های محرمانه به‌دست آمده از این کمپانی، هدف نهایی مایکروسافت انتقال کامل خدمات سیستم‌عامل ویندوز به فضای ابری می‌باشد.
منبع: xda-developers
