استخر نقدینگی چیست و چگونه سبب کسب درآمد می‌شود؟

استخر نقدینگی یک تکنولوژی نوپا در بازار ارزهای دیجیتال است که دارای مقدار زیادی ارز دیجیتال می‌باشد و نقش اساسی در اکوسیستم‌های غیر متمرکز دارد.

در مقاله حاضر، قصد داریم به بررسی این مفهوم و اهمیت آن بپردازیم. استخر نقدینگی به عنوان یک اندازه‌گیری از توانایی یک شرکت یا فرد برای پرداخت بدهی‌ها و هزینه‌ها در مدت کوتاه مورد بررسی قرار می‌گیرد. این مقاله شامل تعریف دقیق استخر نقدینگی، کاربرد، مزایا و معایب آن خواهد بود. امیدواریم که این مقاله به دانش در حوزه مالی کمک کند و برای خوانندگان محترم مفید واقع شود.

استخر نقدینگی ( liquidity Pool) چیست؟

استخر نقدینگی به مجموعه‌ای از وجوه گفته می‌شود که در یک قرارداد هوشمند قفل شده‌اند. این وجوه برای تسهیل معامله با ارائه نقدینگی، به ویژه در پلتفرم‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) استفاده می‌شود. در یک استخر نقدینگی، کاربران می‌توانند وجوه خود را واریز کنند و در مقابل، توکن‌های استخری را دریافت می‌کنند که نشان دهنده سهم آنها از نقدینگی کلی است. این استخرها برای فعال کردن معامله غیرمتمرکز استفاده می‌شوند و جزء کلیدی سازندگان بازار خودکار (AMM) مانند یونی سواپ (Uniswap)و سوشی سواپ (SushiSwap) هستند.
هنگامی که کاربر می‌خواهد یک ارز دیجیتال خاص را معامله کند، می‌تواند این کار را مستقیماً با استخر نقدینگی انجام دهد و قرارداد هوشمند استخر به طور خودکار نرخ مبادله را بر اساس نسبت دارایی‌های موجود در استخر محاسبه می‌کند. این مکانیزم امکان معامله غیرمتمرکز و مستمر را بدون نیاز به دفتر سفارش سنتی یا مبادلات متمرکز می‌دهد.
استخرهای نقدینگی نقش مهمی در ایجاد معامله کارآمد و غیرمتمرکز دارند و در عین حال فرصت‌هایی را برای کاربران فراهم می‌کنند تا از طریق مشارکت در نقدینگی استخر، کارمزد دریافت کنند.

دارایی‌های دیجیتالی که توسط نوعی برنامه قرارداد هوشمند مدیریت می‌شوند و بر روی یک پلتفرم غیرمتمرکز در شبکه بلاکچین مستقر شده‌اند، می‌توانند جزو استخر نقدینگی محسوب شوند. این دارایی‌ها، مانند ارزهای دیجیتالی یا توکن‌های مبادله‌ای، ارزش نقدی دارند و می‌توانند به عنوان بخشی از استخر نقدینگی مورد استفاده قرار بگیرند.

استفاده از برنامه‌های قرارداد هوشمند برای مدیریت دارایی‌های دیجیتالی می‌تواند فرآیند پرداخت بهره بانک در ازای سپرده‌گذاری را شبیه‌سازی کند.

استخر نقدینگی در واقع یک سری کد‌های کامپیوتری یا برنامه‌هایی است که در بستر بلاکچین اجرا می‌شوند. این برنامه‌ها و قراردادهای هوشمند به صورت خودکار عملیات مختلفی از جمله تبادل دارایی‌ها و مدیریت آن‌ها را انجام می‌دهند. این استخرها امکانی فراهم می‌کنند تا افراد بتوانند دارایی‌های خود را به استخر نقدینگی وارد کرده و در مقابل آن واحدهای دیگری از دارایی‌ها یا توکن‌های معینی را دریافت کنند. این فرآیند به صورت خودکار و بدون نیاز به واسطه‌های مالی انجام می‌شود و این امر به کارآمدی و شفافیت معاملات کمک می‌کند.

ویژگی‌های استخر نقدینگی

استخرهای نقدینگی جزء اساسی پلتفرم‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) هستند که نقدینگی لازم را برای معامله کارآمد دارایی‌های دیجیتال فراهم می‌کنند. این استخرها چندین ویژگی کلیدی را نشان می‌دهند که آن‌ها را به عملکرد صرافی‌های غیرمتمرکز و بازارسازان خودکار تبدیل می‌کند.

استخرهای نقدینگی بازارسازی خودکار را امکان پذیر می‌کنند و به کاربران اجازه می‌دهند بدون نیاز به دفتر سفارش سنتی یا صرافی متمرکز، دارایی‌های دیجیتال را معامله کنند. در عوض، معاملات مستقیماً با استخر انجام می‌شود و قیمت‌گذاری به صورت الگوریتمی بر اساس نسبت دارایی‌های موجود در استخر تعیین می‌شود.

استخرهای نقدینگی به صورت غیرمتمرکز عمل می‌کنند و معمولاً از قراردادهای هوشمند در شبکه‌های بلاکچین مانند اتریوم استفاده می‌کنند. این تمرکززدایی تضمین می‌کند که فرآیند معامله بدون نیاز به اعتماد و شفاف است و همچنین در برابر سانسور و نقاط شکست مقاوم است.

استخرهای نقدینگی از جفت‌های دارایی‌های مختلف پشتیبانی می‌کنند و به کاربران اجازه می‌دهند تا نقدینگی را برای جفت‌های معاملاتی مختلف فراهم کنند. به عنوان مثال، یک استخر نقدینگی ممکن است از جفت شدن اتر و یک استیبل کوین مانند DAI پشتیبانی کند و معاملات بین این دارایی‌ها را امکان پذیر کند.

کاربرانی که در یک استخر نقدینگی مشارکت می‌کنند، توکن‌های استخری را دریافت می‌کنند که نشان دهنده سهم آنها از نقدینگی استخر است. این توکن‌ها به دارندگان حق دریافت بخشی از کارمزدهای معاملاتی ایجاد شده توسط استخر را می‌دهند و می‌توانند برای سهم متناسبی از دارایی‌های اساسی بازخرید شوند.

ارائه دهندگان نقدینگی در معرض خطر زیان دائمی هستند و زمانی رخ می‌دهد که ارزش دارایی‌های سپرده یا واریز شده آنها نسبت به سایر دارایی‌های موجود در مجموعه تغییر کند. این ریسک در تامین نقدینگی ذاتی است و برای شرکت‌کنندگان یک ملاحظه مهم است.

استخرهای نقدینگی کارمزد معاملاتی را از تراکنش‌هایی که در درون آنها اتفاق می‌افتد ایجاد می‌کنند. این کارمزدها بر اساس سهم آنها از استخر بین تأمین‌کنندگان نقدینگی توزیع می‌شود و انگیزه‌ای برای کاربران برای مشارکت نقدینگی فراهم می‌کند.

استخرهای نقدینگی، مقدار نقدینگی مستمری را برای معاملات ارائه می‌کنند، زیرا 24 ساعته در دسترس هستند و به حضور طرف مقابل خاص وابسته نیستند. این ویژگی به ویژه در زمینه معامله غیرمتمرکز، جایی که دسترسی به نقدینگی می‌تواند یک چالش باشد، ارزشمند است.

دارایی‌های موجود در یک استخر نقدینگی بر اساس فعالیت معاملاتی به صورت پویا متعادل می‌شوند. همانطور که معامله‌گران معاملات را انجام می‌دهند، نسبت نسبی دارایی‌ها در استخر برای منعکس کننده تغییر تقاضا تنظیم می‌شود و تضمین می‌کند که استخر کارآمد باقی می‌ماند و به شرایط بازار پاسخ می‌دهد.

استخرهای نقدینگی معمولاً امکان مشارکت بدون مجوز را می‌دهند، به این معنی که هر کسی می‌تواند دارایی‌ها را به استخر کمک کند و بدون نیاز به تأیید یک مقام مرکزی، ارائه‌دهنده نقدینگی شود.

استخرهای نقدینگی اغلب با سایر پروتکل‌ها و برنامه‌های دیفای ادغام می‌شوند و امکان استفاده از توکن‌های استخر آنها در فارم بازدهی، وام دهی و سایر فعالیت‌های مالی در اکوسیستم دیفای را فراهم می‌کنند.

کاربرد استخرهای نقدینگی

استخرهای نقدینگی با ارائه نقدینگی لازم برای معامله کارآمد و غیرمتمرکز دارایی‌های دیجیتال، نقش مهمی در امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) دارند. این استخرها به طرق مختلف در اکوسیستم دیفای مورد استفاده قرار می‌گیرند و مزایایی را هم برای معامله‌گران و هم برای تامین‌کنندگان نقدینگی ارائه می‌کنند.

برای معامله‌گران، استخرهای نقدینگی امکان دسترسی یکپارچه و مستمر به طیف گسترده‌ای از دارایی‌های دیجیتال را برای معامله فراهم می‌کند. برخلاف صرافی‌های سنتی که بر دفتر سفارش و طرف مقابل خاص تکیه می‌کنند، استخرهای نقدینگی به معامله‌گران اجازه می‌دهند تا معاملات را مستقیماً با استخر انجام دهند و تضمین می‌کنند که معاملات می‌توانند در هر زمانی بدون نیاز به خریدار و فروشنده انجام شوند.

علاوه بر این، استخرهای نقدینگی به ثبات قیمت و کاهش لغزش یا همان اسلیپیج برای معامله‌گران کمک می‌کند. مکانیزم بازارسازی خودکار استخرهای نقدینگی تضمین می‌کند که معاملات می‌توانند با قیمت‌های قابل پیش‌بینی بر اساس نسبت‌های نسبی دارایی‌ها در استخر اجرا شوند. این ویژگی به کاهش تأثیر معاملات بزرگ بر قیمت دارایی‌ها کمک می‌کند و محیط معاملاتی با ثبات‌تری را فراهم می‌کند.

استخرهای نقدینگی فرصت‌هایی را برای کاربران ایجاد می‌کنند تا کارمزد دریافت کنند و از دارایی‌های سپرده‌شده خود سود کنند. ارائه دهندگان نقدینگی بخشی از کارمزدهای معاملاتی تولید شده توسط استخر را دریافت می‌کنند و آنها را تشویق می‌کند تا در دارایی‌ها مشارکت کنند و در فرآیند تامین نقدینگی شرکت کنند. برخی از پلتفرم‌های دیفای همچنین به ارائه‌دهندگان نقدینگی اجازه می‌دهند تا توکن‌های استخر خود را در پروتکل‌های مزرعه بازدهی به اشتراک بگذارند و به آنها امکان می‌دهد تا پاداش‌های بیشتری را در اکوسیستم دیفای کسب کنند.

مزایای استخر نقدینگی

استخرهای نقدینگی چندین مزیت را در اکوسیستم مالی غیرمتمرکز ارائه می‌دهند. اولا، آنها نقدینگی مستمری را برای معامله دارایی‌های دیجیتال فراهم می‌کنند و به کاربران این امکان را می‌دهند که تراکنش‌ها را در هر زمان بدون اتکا به طرف مقابل خاص انجام دهند.

استخرهای نقدینگی در فضای مالی دیجیتال این است که احراز هویت الزامی نیست و هر فردی می‌تواند به راحتی در یک استخر نقدینگی سرمایه‌گذاری کند یا حتی خودش یک جفت ارز مبادلاتی جدید را ایجاد کند. این امر از موانعی که ممکن است در فعالیت‌های مالی سنتی یا در صرافی‌های متمرکز وجود داشته باشد، مستثنی است. این امکان به افراد اجازه می‌دهد تا به صورت آزادانه و بدون نیاز به تأیید از طرف سازمان‌ها یا موسسات، در فعالیت‌های مالی دیجیتال شرکت کنند و از فرصت‌های سرمایه‌گذاری و کسب درآمد بهره‌مند شوند.

استخرهای نقدینگی با کمک صرافی‌ها، انجام معاملات را بر اساس قیمت‌های لحظه‌ای بازار برای معامله‌گران آسان‌تر می‌کنند. این استخرها امکان فراهم می‌کنند تا معامله‌گران بتوانند به راحتی و با قیمت‌های شفاف و لحظه‌ای، دارایی‌های خود را خرید و فروش کنند. این امر به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به واسطه‌های مالی سنتی، به صورت مستقیم و با هزینه‌های کمتر، در معاملات شرکت کنند و از فرصت‌های بازار بهره‌مند شوند.

استخرهای نقدینگی به هر کس اجازه می‌دهند تا بازده درصدی سالانه (APY) برای موجودی ارزهای دیجیتال خود را فراهم کنند و نقدینگی بیشتری ایجاد کنند. این امر به افراد این امکان را می‌دهد که ارزهای دیجیتال خود را در استخرهای نقدینگی وارد کرده و از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در این فضا بهره‌مند شوند. این مدل سرمایه‌گذاری می‌تواند به دستیابی به بازدهی بالاتر و افزایش نقدینگی کمک کند.

معایب استخرهای نقدینگی

زمانی که ارائه‌دهندگان نقدینگی وجوه خود را در یک استخر نقدینگی قفل می‌کنند، ارزش واقعی سرمایه‌شان ممکن است به دلیل تغییرات قیمت دارایی‌ها در طول زمان تحت تأثیر قرار بگیرد. این پدیده به عنوان “خسارت انعطاف‌پذیری” یا “اثر نوسانات قیمت” شناخته می‌شود.

به عنوان مثال، اگر قیمت دو دارایی مختلف در یک استخر نقدینگی تغییر کند، ارزش دارایی‌های قفل شده نیز تحت تأثیر این تغییرات قرار می‌گیرد. این موضوع ممکن است به معنای افت ارزش دارایی‌ها نسبت به زمانی که وارد استخر شدند باشد. این امر به عنوان “اثر نوسانات قیمت” معروف است و ارائه‌دهندگان نقدینگی باید این مسئله را در نظر بگیرند و با این ریسک‌ها آشنا باشند.

برای مقابله با این مسئله، برخی از ارائه‌دهندگان نقدینگی از روش‌های مختلفی مانند استفاده از مدل‌های متعادل‌سازی و ریسک‌مدیریت مناسب برای کاهش این خطرات استفاده می‌کنند.

قراردادهای هوشمند ناامن می‌توانند به نقض‌های امنیتی و حملات سایبری منجر شوند که باعث زیان‌های قابل توجهی برای ارائه‌دهندگان نقدینگی می‌شود. این مسئله نشان‌دهنده اهمیت حفظ امنیت در اکوسیستم استخرهای نقدینگی است. برای کاهش این خطرات، ارائه‌دهندگان نقدینگی و توسعه‌دهندگان باید به طراحی و اجرای قراردادهای هوشمند امن توجه ویژه‌ای داشته باشند. همچنین، از روش‌های امنیتی مانند آزمون امنیتی، استفاده از استانداردهای امنیتی معتبر و اعمال بهترین روش‌های امنیتی در توسعه و اجرای قراردادهای هوشمند استفاده کرد. این اقدامات می‌توانند به حفظ امنیت و کاهش خطرات برای ارائه‌دهندگان نقدینگی کمک کنند.

روش کار استخر نقدینگی

AMMها یا بازارسازهای خودکار موردی هستند که امکان معاملات درون زنجیره‌ای یا همان آنچین را بدون نیاز به دفتر سفارشات فراهم می‌کنند. این نوع بازارسازی از تکنولوژی بلاکچین بهره می‌برد و امکان معاملات مستقیم بین دو طرف را فراهم می‌کند. به جای اینکه معامله‌گران به دفتر سفارشات متمرکز یا واسطه‌های مالی سنتی وابسته باشند، آن‌ها می‌توانند به صورت مستقیم با یک استخر نقدینگی درون زنجیره‌ای معامله کنند.

AMMها از الگوریتم‌های خاصی برای تعیین قیمت‌ها و اجرای معاملات استفاده می‌کنند. این الگوریتم‌ها بر اساس نسبت دارایی‌ها در استخر نقدینگی عمل می‌کنند و قیمت‌ها به صورت خودکار تعیین می‌شوند. این روش امکان معاملات مستقیم و مداوم را فراهم می‌کند و به کاربران اجازه می‌دهد تا به صورت شفاف و بدون واسطه معامله کنند.

وقتی شما یک معامله را در یک بازارسازی خودکار (AMM) انجام می‌دهید، شما معامله خود را با استخر نقدینگی انجام می‌دهید، نه با یک فرد دیگر. این استخر نقدینگی توسط تامین‌کنندگان لیکوییدیتی تشکیل شده است که وجوه خود را در قرارداد هوشمند قرار داده‌اند تا امکان معاملات را فراهم کنند. این روش امکان معامله مستقیم و بدون واسطه را فراهم می‌کند و به شما اجازه می‌دهد تا به صورت شفاف و مستقیم با استخر نقدینگی معامله کنید.

نحوه کسب سود در استخر نقدینگی

استخرهای نقدینگی به شما امکان می‌دهند تا وام آنی دریافت کنید و همچنین امکان دریافت سود بابت تأمین نقدینگی را نیز برای شما فراهم می‌کنند. این امکانات از طریق قرارداد‌های هوشمند و با استفاده از ارزهای دیجیتال امکان‌پذیر است و به شما این امکان را می‌دهد که به صورت مستقیم و بدون واسطه از این خدمات استفاده کنید.

زمانی که شما با استخرهای نقدینگی در بستر بلاکچین تعامل دارید، شما در واقع با یک پروتکل متمرکز و نهادی روبرو نیستید. به جای آن، شما با کد‌های هوشمندی که بر روی بلاکچین اجرا می‌شوند، تعامل دارید. این کدها به شما امکان می‌دهند تا به صورت مستقیم و بدون واسطه با استخرهای نقدینگی تعامل کرده و مثلاً وام بگیرید یا وام بدهید. این امر به شما امکان می‌دهد که به صورت مستقیم و بدون واسطه از خدمات مالی استفاده کنید و از امنیت و شفافیت بالای این فرآیند‌ها بهره‌مند شوید.

کسب سود در یک استخر نقدینگی به قیمت دارایی در زمان فراهم کردن و برداشت، اندازه استخر و حجم معاملات بستگی دارد. وقتی شما دارایی‌های خود را به یک استخر نقدینگی اضافه می‌کنید، شما در واقع درصدی از استخر را تأمین می‌کنید. سپس وقتی دیگران معامله می‌کنند، شما سهمی از کارمزد معاملات را کسب می‌کنید که به میزان تأمین شده توسط شما و حجم معاملات وابسته است. به همین دلیل، اندازه استخر و حجم معاملات می‌تواند تأثیر زیادی بر سوددهی شما داشته باشد.

نحوه مشارکت در استخرهای نقدینگی

برای شرکت در استخرهای نقدینگی، معمولاً باید مراحل زیر را دنبال کنید:

یک پلتفرم را انتخاب کنید:

یک پلتفرم مالی غیرمتمرکز (DeFi) را انتخاب کنید که از استخرهای نقدینگی پشتیبانی می کند. پلتفرم هایی مانند Uniswap، SushiSwap و PancakeSwap گزینه های محبوبی هستند، اما بسیاری دیگر نیز در دسترس هستند.

انتخاب جفت دارایی:

تصمیم بگیرید که می خواهید برای کدام جفت دارایی نقدینگی فراهم کنید. برای مثال، ممکن است انتخاب کنید که برای جفت ارز ETH/USDT نقدینگی ارائه کنید.

به دست آوردن دارایی:

ارزش برابری از هر دو دارایی را در جفتی که انتخاب کرده‌اید به دست آورید. به عنوان مثال، اگر می‌خواهید برای جفت ETH/USDT نقدینگی فراهم کنید، باید ارزش معادل ETH و USDT را بدست آورید.

دسترسی به پلتفرم:

کیف پول ارزهای دیجیتال خود را به پلتفرم دیفای انتخابی متصل کنید. این مورد معمولاً شامل استفاده از کیف پولی سازگار با پلتفرم و اتصال آن از طریق یک برنامه افزودنی مرورگر یا یکپارچگی دیگر است.

افزودن نقدینگی:

پس از اتصال، به بخش استخر نقدینگی پلتفرم بروید و گزینه افزودن نقدینگی را انتخاب کنید. از شما خواسته می‌شود که ارزش برابری از هر دو دارایی را به استخر نقدینگی واریز کنید.

دریافت توکن‌های استخر:

پس از افزودن نقدینگی، توکن های استخری را دریافت خواهید کرد که نشان دهنده سهم شما از استخر است. این توکن‌ها به شما حق دریافت بخشی از کارمزدهای معاملاتی ایجاد شده توسط استخر را می‌دهند.

نظارت و مدیریت:

مراقب موقعیت خود در استخر نقدینگی باشید و برای مدیریت آن در صورت نیاز آماده باشید. تغییرات در مقادیر نسبی دارایی‌های موجود در استخر می‌تواند بر دارایی‌های شما تأثیر بگذارد و ممکن است لازم باشد موقعیت خود را مجدداً متعادل کنید.

در پایان متوجه شدیم که استخرهای نقدینگی به عنوان یک ابزار مالی جذاب شناخته می‌شوند که می‌تواند برای سرمایه‌گذاری موقعیتی مطلوب فراهم کند. این استخرها امکاناتی را برای شرکت‌کنندگان فراهم می‌کنند که به آن‌ها اجازه می‌دهد تا در معاملات متنوعی شرکت کرده و از فرصت‌های سودآوری در بازارهای مختلف بهره‌مند شوند. با این حال، شرکت در استخرهای نقدینگی نیازمند دقت و شناخت کامل از ریسک‌ها و امکانات آن است.