مرکز پژوهش‌ های مجلس، مطالبه بلوغ شهر هوشمند را از وزارت کشور عنوان کرد

به گزارش ایران دکونومی، شهر هوشمند، استفاده از فناوری به ویژه فناوری اطلاعات برای بهبود زندگی شهری از جنبه‌های مختلف و رفع چالش‌های شــهری است. طبق گزارش سازمان ملل در سال 2017، جمعیت جهان تا سال 2050 به حدود 10 میلیارد نفر خواهد رسید. مناطق شهری نیز دو سوم کل جمعیت را در خود جای خواهند داد. این نرخ بالای رشد جمعیت و شهرنشینی در نهایت منجر به ایجاد شهرهای جدید و گسترش و توسعه شهرهای موجود خواهد شد و چالش‌های زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی را در شهرها به وجود خواهد آورد. رشد شتابان نواحی شهری عموما متناسب با ظرفیت گسترش زیرساخت‌های آنها نیست و فشار فزاینده‌ای به زیرساخت‌های شهری تحمیل می‌شــود. با سکونت تعداد بیشتر و بیشتر مردم در شهرها، آماده نمودن این مراکز به مکان‌های قابل سکونت و پایدار به یکی از مهمترین دغدغه‌های سیاست گذاران جهان تبدیل شده است.

اهمیت مناطق شهری به عنوان یک پدیده جهانی، با شکل گیری شهرهایی با جمعیت بیش از 20 میلیون نفر در آسیا، امریکای لاتین و آفریقا، بیش از پیش نمایان شده است، در نتیجه سهم زیادی از منابع در مناطق شهری مصرف می شوند که این موضوع ضمن نشان دادن اهمیت اقتصادی این مناطق، مبین وضعیت نامناسب زیست محیطی شهرها است. در این راستا مفهوم شهر هوشمند برای ارائه کیفیت زندگی برتر به شهروندان متولد شده و ایده اصلی آن ادغام خدمات سیستم اطلاعاتی با حوزه‌های مختلف بهداشت، آموزش، حمل و نقل، شبکه برق و غیره برای ارائه بهتر خدمات عمومی به نحوی کارآمدتر و در همه مکانها برای شهروندان اســت. در واقع شهر هوشمند یک رویکرد آینده نگرانه برای کاهش موانع ناشی از افزایش روزافزون جمعیت و رشد سریع شهرنشینی است که به نفع دولت‌ها و همچنین توده مردم است و با توجه به پتانسیل آن برای مقابله با مشکلات ناشی از شهرنشینی سریع، توجه زیادی را به خود جلب کرده اســت، اما هدفگذاری و شناخت درست این پدیده نیازمند درک درست مفهوم شهر هوشمند و ایجاد ارتباط میان وضعیت فعلی شهرها و زیرساختهای شهری با حالت ایده‌آل شهری است.

شهر هوشمند پایدار، شهری نوآورانه است که از فناوری اطلاعات و ارتباطات و دیگر ابزارها برای بهبود کیفیت زندگی، بهینگی عملیات‌های شهری، خدمات و رقابتی بودن استفاده می کند، در حالی که اطمینان حاصل می کند که شــهر قادر به تامین نیازهای حال حاضر و نسلهای آینده در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، محیطی و فرهنگی خواهد بود.

با وجود اجماع فزاینده در سراسر جهان در مورد ضرورت شهرها و جوامع هوشمند، هیچ تعریف پذیرفته شده همگانی از آن وجود ندارد؛ دلیل این امر آن است که مفهوم فوق همیشه در حال تکامل و تطور است. علاوه بر این، ساختار مدیریت شهری در نقاط مختلف جهان دارای ویژگی‌ها، مشکلات، اهداف، فرصتها و چالش‌های منحصر به فردی است. لذا، تنوع زیادی از تعاریف شهر و جوامع هوشمند را می‌توان مشاهده کرد. از این رو، برای انطباق با این پیچیدگی‌ها، شناسایی ابعاد کلیدی مفهوم مورد اشاره و روندهای گسترده آن حائز اهمیت و ضرورت بیشتری از تعیین یک تعریف خاص و محدود است.

چارچوب ICT داده‌های در لحظه از دارایی‌ها، اشیا و ماشین آلات متصل به شبکه را برای بهبود تصمیم گیری‌ها گرد هم می‌آورد. با این حال، علاوه بر این، شهروندان می‌توانند از طریق دستگاه‌های تلفن همراه و وسایل نقلیه و ساختمان‌های متصل با اکوسیستم‌های هوشمند شهر تعامل داشته باشند. با هماهنگی دستگاه‌ها با داده‌ها و زیرساخت‌های شهر، می‌توان هزینه‌ها را کاهش داد، پایداری را بهبود بخشید و فاکتورهایی مانند توزیع انرژی و جمع آوری زباله را ساده کرد، همچنین تراکم ترافیکی کاهش یافته و کیفیت هوا را بهبود بخشید.

همانگونه که بیان شد چالش‌های شــهری با توجه به عوامل مختلف اقلیمی، فرهنگی و اجتماعی از یک شهر به شهر دیگر متفاوت است و از سویی فناوری‌های جدید توانش های مشترک دارند و مسائل مشترک نیز میان شهرها وجود دارند که اســتفاده از تجربیات ابتکارات هوشمند شهری را به امری سودمند مبدل کرده است. از این رو مفهوم بلوغ شهر هوشمند برای این ایجاد شده که به هدفگذاری‌ها و برنامه ریزی‌های شهر هوشمند چارچوبی بدهد که علاوه بر تمرکز بر مشکلات منطقه‌ای از تجربیات جهانی نیز بهره گرفته شود و امکان همکاری میان شهرها را افزایش دهد.

اتحادیه بین المللی مخابرات، زیرساختهای چارچوب بلوغ شهر هوشمند را توسعه داده است. مدل اتحادیه بین المللی مخابرات به دلیل اینکه یک مدل جهانی اســت؛ موضوع استفاده از تجارب بین المللی را تسهیل می‌کند. چون سایر مدل‌های بلوغ به کشور قابلیت مقایسه بین المللی نمی‌دهند و همین طور در شهر مشهد مطالعه‌ای با این چارچوب انجام شده است که بخشی از بومی سازی مدل فوق را محققین در این راستا انجام داده‌اند، لذا این مدل به عنوان مدل قابل بهره برداری انتخاب شده اســت. از این رو با توجه به ضرورت حرکت در مسیر هوشمندسازی شهرها، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها در وزارت کشور ملزم اســت در اجرای وظایف قانونی خود چارچوب بلوغ شهر هوشمند بومی را نیـز به ویژه برای شهرهای کوچک تدوین کند. لذا در جایگاه نظارتی مجلس شورای اسلامی می‌تواند اجرای ماده (26) قانون شــهرداری‌ها مصوب 1334 را بــرای مطالبه تدوین و ابلاغ چارچوب مدل بلوغ شــهر هوشمند بومی به شــهرداری‌ها از وزارت کشور مطالبه کند.