تحلیل و بررسی جامع دلار در سال 1401
به گزارش ایران دکونومی، روند حرکت نرخ دلار در سال ۱۴۰۱ را می‌‌‌توان به دو بخش نیمه‌اول و نیمه‌دوم سال تقسیم کرد. در نیمه نخست سال تقریبا نرخ دلار روند حرکتی ثابتی داشت و تا سطوح ۳۰ هزار تومان در بازار آزاد رسید. اما در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ شرایط به کلی تغییر کرد و رشد قیمت دلار تا سطوح ۶۰ هزار تومان در اوایل اسفند ماه اتفاق افتاد؛ اتفاقی که دولت را وادار به تغییر سکاندار بانک‌مرکزی نیز کرد.
داده‌های آماری نشان میدهد نوسان بازار‌ها در طول ۱۲ ماه گذشته به میزانی بوده که جا‌ماندگی شاخص‌ها در سال ۱۴۰۰ را نیز به نوعی جبران کرده است. در حالی که نرخ دلار در معاملات آزاد سال ۱۴۰۰ تنها حدود ۷۴/ ۵ درصد رشد را تجربه کرده بود، طی معاملات سالی که گذشت از ۲۶ هزار و ۲۵۰ تومان تا ۴۵ هزار و ۷۰۰ تومان افزایش یافت تا شاخص بازدهی معادل ۱۰/ ۷۴ درصد را به ثبت برساند. دلیل عمده آن نیز تورم، حجم بالای نقدینگی و انتظارات تورمی بالا می‌باشد.
نمودار قیمت دلار در سال ۱۴۰۱
دلار ابتدای سال ۱۴۰۱ را با نرخ ۲۷ هزار تومان آغاز کرد اما روند آن افزایشی بود. به‌طوری که در اواسط آبان، با توجه به نرخ دلار در صرافی بانک ملی، کانال ۳۳ هزار تومان برای آن ثبت شد. این در حالیست که ارز در بازار آزاد در این تاریخ در کانال ۳۶ هزار تومان بود. قیمت دلار آبان ماه را با ۳۵۴۷۰ تومان به پایان رساند. درحالی‌که از نظر برخی کارشناسان اقتصادی، علت اصلی افزایش نرخ دلار در این بازه، تورم است.
سیر صعودی قیمت دلار را می‌توانید در نمودار سالانه قیمت دلار مشاهده نمایید. این افزایش در ماه‌های آخر سال با شدت یافتن تورم شدت یافت. نمودار قیمت دلار در سال ۱۴۰۱ را می‌توانید در زیر بررسی نمایید:
بر اساس مصوبه‌ای که در اواسط دهه ۸۰ توسط مجمع تشخیص تایید شد، ارز کالا محسوب می‌شود و افزایش آن با توجه به تورم داخلی و خارجی مشخص می‌شود. در حقیقت، در صورتی که تورم داخلی ۲۰ درصد و تورم خارجی ۵ درصد باشد، نرخ ارز در یک سال، حدود ۱۵ درصد افزایش خواهد داشت. از طرفی، افزایش نرخ ارز معلول سه عامل مهم کاهش ارزش پول ملی، رشد نقدینگی و افزایش تورم است.
سایه آمریکا بر قیمت دلار
در بین ماه‌های آخر سال 1401، بهمن بیشترین بازدهی را به ثبت رسانیده است. اما چرا؟ با استناد به گزارش اقتصاد 24، نرخ دلار در دی ماه با شوک جابجایی رئیس کل بانک مرکزی اندکی عقب نشینی کرد، اما در بهمن با جوسازی در مورد اقدامات پارلمان اروپا، نرخ ارز دوباره صعودی شد. در این موقعیت علاوه بر سیگنال‌های اروپایی، آمریکا نیز بر سر قیمت دلار در عراق سایه انداخت. وال استریت ژورنال گزارش داده بود که آمریکا در حال بستن مسیر ارز به ایران و عراق است.
آن طور که در این گزارش آمده بود تشدید فشار بر ایران موجب کاهش ارزش پول عراق شد. گفته می‌شود تقویت ارزش دلار در بازار سلیمانیه موجب شده تقاضا برای این ارز در بازار همسایه بیشتر شود. به عبارت دیگر با توجه به شکاف قیمتی در دو بازار تهران و سلیمانیه انتقال دلار از تهران به بازار مذکور بیشتر می‌شود. به گزارش این روزنامه، از زمانی که بانک فدرال نیویورک در نوامبر برای مقابله با ورود دلار به ایران نظارت سختگیرانه‌ای اعمال کرد، بیش از ۸۰ درصد نقل و انتقالات بانکی عراق مسدود شده، عاملی که زمینه ساز کاهش ورود ارز به ایران شد.
نمودار قیمت دلار در اسفند 1401
اگرچه به طور کلی از ابتدای سال ۱۴۰۱ روند قیمت دلار افزایشی بوده اما بیشترین شدت افزایش را در ماه پایانی سال شاهد بودیم. عواملی که در بالا ذکر شد، همگی از علل افزایش نرخ دلار در ماه‌های پایانی سال به شمار می‌روند. با این حال روند مذاکرات برجام، تورم و اوضاع سیاسی کشور از مهم‌ترین عوامل افزایش شدید نرخ ارز به شمار می‌روند. نمودار قیمت ارز در یک ماه گذشته در ادامه این روند را به شما نشان میدهد:
از سوی دیگر بررسی‌های به‌عمل آمده از روند بازار‌ها در سالیان گذشته نشان میدهد که به طور معمول نرخ شاخص‌های ارزی در طول ماه رمضان دچار افت نسبی شده است. در نتیجه پیش‌بینی می‌شود که با توجه به برخی سیگنال‌های مثبت موجود در میان معامله‌گران و همچنین نزدیکی نهمین ماه سال قمری، درصورت عدم‌وقوع اتفاق جریان‌ساز جدید، روند افزایشی چشمگیری در نرخ ارز آغاز نشود و دلار غیررسمی در کانال‌های کنونی به نوسان بپردازد.
توافق تهران-ریاض دلار را وادار به عقب‌نشینی کرد
روند کاهشی ارز پس از انتشار خبرهایی در خصوص از سرگیری روابط ایران و عربستان پس از هفت سال، سرعت گرفت و دلار به سطوح کمتر از ۴۹ هزار تومان عقب‌نشینی کرد. در این میان کویت هم با تأکید بر اینکه هر کشوری اجازه داشتن حق استفاده از انرژی هسته‌ای صلح آمیز را دارد، ابراز امیدواری کرد که توافق رفع تحریم‌های ایران احیا شود.
به این ترتیب اسکناس آمریکایی که طی هفته‌های اخیر به واسطه برخی ریسک‌های سیستماتیک و تقویت انتظارات تورمی هر روز رکورد قیمتی جدیدی ثبت می‌کرد، حالا در معاملات فردایی، در کمترین سطح از پایان بهمن‌ماه در حال معامله است. سکه و خودرو نیز به تبعیت از دلار، روندی نزولی در پیش گرفتند. سکه کانال ۳۰ میلیون تومانی را واگذار کرد و خودروها هم اعم از داخلی و چینی مسیری نزولی را در پیش گرفتند.
قیمت دلار در ۱۰ سال گذشته
بر اساس جدول قیمت دلار در ۱۰ سال گذشته، در سال ۹۰ با تشدید شایعات در مورد محدودیت درآمدهای نفتی، نرخ ارز افزایش یافت. نرخ غیررسمی ارز در پایان سال ۱۳۸۹ معادل ۱۰۳۳ تومان بود، اما در پایان اسفند ماه ۹۰، قیمت ارز بازار آزاد ایران ۱۸۹۲ تومان تعیین شد. به این معنی که قیمت دلار سال ۹۰ و نرخ ارز غیررسمی، ۸۳ درصد افزایش یافت. حداکثر افزایش قیمت مربوط به دی ماه این سال و افزایش ۱۸ درصدی نرخ ارز در یک ماه بوده است.
شوکی که در سال ۹۰ رخ داد، در سال بعد نیز ادامه یافت و در تابستان ۹۱ نرخ ارز از حدود ۱۸۰۰ تومان در تیرماه به حدود ۲۳۰۰ تومان افزایش یافت. افزایش ناگهانی بعدی نرخ ارز در مهرماه ۱۳۹۱ اتفاق افتاد که در این ماه نرخ ارز نزدیک به ۹۰۰ تومان بالا رفت و به ۳۱۸۲ تومان رسید. البته در سال ۱۳۹۱ دامنه نوسانات نرخ ارز بسیار بالا بود و ارزش دلار نیز به ۴۰۰۰ تومان رسید. اما پس از آن زمان کاهش یافت و در سال جاری بین ۳۰۰۰ و ۳۱۰۰ تومان نوسان داشت.
بر اساس تغییرات میانگین نرخ ارز در ماه‌های فروردین تا اسفند از سال ۹۳ تا ۹۶، نرخ ارز هر سال از مهر تا دی ماه افزایش قابل توجهی داشته و پس از دی ماه کمی کاهش می‌یابد، اما به نقطه قبلی برنمی‌گردد. مثلا در فروردین ۹۳ نرخ ارز ۳۰۹۹ تومان بود و در پایان آذر همان سال این رقم از ۳۵۰۰ تومان فراتر رفت. اما در بهمن و اسفند مجددا کاهش یافت و به ۳۳۹۳ تومان رسید.
در سال ۹۴ نیز وضعیت به همین منوال بود و تا مرداد ماه قیمت ارز در محدوده ۳۳۰۰ تومان قرار داشت. اما در شهریور ماه به ۳۴۰۰ تومان می‌رسد و این روند در مهر، آبان، آذر و دی ادامه دارد و به ۳۶۷۳ تومان می‌رسد. این رقم همچنان ۱۲۹ تومان بیشتر از سال ۱۳۹۳ است.
نمودار 10 ساله دلار
سلب مسئولیت: تلاش ایران دکونومی مبتنی بر ارائه محتوای مفید صرفاً جهت افزایش آگاهی مخاطب است و توصیه مالی محسوب نمی‌گردد.
برای مشاهده آخرین اخبار اقتصادی کلیک کنید
