لیلی افشار؛ اولین زن جهان با مدرک دکترای گیتار کلاسیک

لیلی افشار یکی از نوابغ موسیقی و نخستین زن جهان است که در رشته اجرای گیتار کلاسیک به درجه دکترا دست یافته است. وی همچنین توانست به عنوان بهترین گیتاریست کلاسیک زن جهان جایزه «ارویل ایچ. گیبسن» را از آن خود سازد. در این نوشتار به بیوگرافی این بانوی پرافتخار ایران پرداخته شده است. با ما همراه شوید.

زندگینامه لیلی افشار

لیلی افشار 18 اسفند ماه سال ۱۳۳۸ در تهران به دنیا آمد. او اصالتی آذری دارد و نوه رضا افشار، وزیر راه زمان رضا شاه می‌باشد. در خانواده‌ای هنرمند و برجسته متولد شد. پدربزرگ و مادربزرگش تار می‌نواختند و پدرش یک موسیقی‌دان برجسته بود و ویولن می‌زد. از این رو، لیلی نیز از همان ابتدا با هنر نوازندگی آشنا شد و به قول خودش عاشق گیتار و صدای آن گشت.

در سن ده سالگی به منظور آموزش نوازندگی، در کلاس‌های موسیقی آقای داریوش افراسیابی شرکت کرد و پس از یک سال، اولین کنسرت خود را در کلیسای آلمانی‌ها واقع در کاخ جوانان تهران برگزار نمود. اما این حد از آموزش و موفقیت، خشنودی او را جلب نمی‌کرد. از این رو تصمیم گرفت برای کسب تخصص بیشتر و انجام کارهای حرفه‌ای‌تر به تحصیلات آکادمیک بپردازد.

لیلی افشار پس از اتمام دوران مدرسه، زمانی که 17 سال داشت برای ادامه تحصیل به آمریکا مهاجرت کرد. او موفق به اخذ مدارک لیسانس و فوق لیسانس نوازندگی از کنسرواتور بوستون و کنسرواتور نیوانگلند شد و در نهایت توانست اولین زنی در جهان باشد که دکترای نوازندگی گیتار را کسب کرده است. وی مدرک دکترا را از دانشگاه ایالت فلوریدای آمریکا زیر نظر آقای نیل اندرسون یکی از بهترین استادان آهنگسازی اخذ کرد. افشار همچنین مدارک دیگری هم دارد که به واسطه تحصیل در دانشگاه‌های مختلف و حضور در کلاس‌های پیشرفته‌تر و یا حتی به صورت دیپلم‌های افتخاری به دست آورده است.

به عنوان مثال او جزو دوازده گیتاریستی بود که توانست جهت گذراندن دوره های پیشرفته بین‌المللی به حضور آندرس سگوبیا، پدربزرگ گیتار کلاسیک جهان برسد. سگوبیا به شدت به استعداد بالای لیلی ایمان داشت؛ به طوری که در مصاحبه‌ای که در اخبار شامگاهی ان بی سی پخش می‌شد اظهار کرد، او (لیلی افشار) روزی یک نوازنده معروف خواهد شد. و زمان زیادی طول نکشید که این پیش‌بینی به حقیقت به پیوست. خانم افشار جایگاه پروفسوری خود در دانشگاه ممفیس را در سال ۱۹۸۹ به دست آورد و سالها مدیریت برنامه لیسانس، فوق لیسانس و دکترای این دانشگاه را برعهده داشت. کسب مقام بهترین استاد دانشگاه ممفیس آمریکا گواهی بر این حقیقت است.

بازگشت لیلی افشار به ایران

لیلی افشار پس از بیش از بیست سال دوری از وطن، در سال ۱۳۸۰ به ایران بازگشت. بعد از آن دیگر با فواصل زمانی کمتری در ایران حضور یافت و اقدام به برگزاری کلاس‌ها و دوره‌های مختلفی کرد. او هر بار نت‌های جدیدتری را با خود به ایران می‌آورد و با برگزاری کارگاه‌های مختلف سعی کرد گامی در جهت پیشرفت نوازندگی ایران بردارد. همچنین مجموعه‌ای هفت جلدی از دوره‌های تاریخی گیتار را با ویراستاری خودش به انتشار رسانید و در اختیار علاقه‌مندان قرار داد.

خانم افشار همواره از شاگردانش می‌خواهد که سعی کنند شعر بگویند تا ذهنشان باز شود. بیهوده و بی‌هدف ننوازند، بلکه تمرین کنند و با تکیه بر احساس خود و بدون کپی از دیگران اجرا کنند. خانم افشار درباره تمرینات خودش در مراحل اولیه آموزش نوازندگی و تحصیلات آکادمیک می‌گوید «من در هنگام تحصیل روزی ده ساعت تمرین می‌کردم. اما اکنون به دلیل حضور در کنسرت‌ها و اجراهای مختلف روزی به پنج تا شش ساعت تمرین می‌پردازم.»

افتخارات لیلی افشار

لیلی افشار موفق به دریافت افتخارات و جوایز بسیار ارزنده جهانی شده‌اند که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

برنده جایزه بهترین استاد از دانشگاه ممفیس آمریکا در سال ۲۰۰۰

برنده جایزه الیور اچ گیبسون به عنوان بهترین نوازنده زن در رشته گیتار کلاسیک

کسب جایزه سالانه نوازنده برتر در سه دوره متوالی دهم، یازدهم و دوازدهم

برنده جایزه ممفیس چاپتر از سوی آکادمی ملی هنر و دانش آمریکا

برنده جایزه اول انجمن مدرسین موسیقی

برنده جایزه اول گیتار آمریکا

برنده جایزه بزرگ جشنواره موسیقی اسپن

برنده جایزه ملی هنر

برنده جایزه هنر تنسی در رشته موسیقی

برنده جایزه اول انجمن ملی مدرسین سازهای زهی

کسب افتخار حضور در بین دوازده نوازنده برجسته جهان و حضور در گروه نوازندگی آندرس سگوبیا

درگذشت لیلی افشار

لیلی افشار بعد از چند سال بیماری در نهایت در سن ۶۳ سالگی و در دوم آبان ۱۴۰۲ بر اثر ایست قلبی فوت کرد.