منتور، مشاور یا کوچ؟
کمک گرفتن از افراد متخصص و با تجربه، همیشه در بخش‌های مختلف کسب‌وکار و حتی زندگی شخصی مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله سعی کردیم به تشریح سه مفهوم منتور، مشاور و کوچ بپردازیم.
به گزارش ایران دکونومی، بسیار دیده شده که در کسب‌وکارها، در حوزه‌های مختلفی مثل توسعه بازار، روابط عمومی، استعدادیابی و… از مشاوران خبره در سازمان‌ها استفاده شود. از طرفی، با پدید آمدن رویدادهای مختلف در اکوسیستم استارتاپی کشور نیز، مفهوم منتور و منتورشیپ شکل گرفته است که گاهی این دو مفهوم با هم اشتباه گرفته می‌شوند. این اواخر مفهوم کوچ یا کوچینگ نیز به این دایره لغات اضافه شده و شاهد آن هستیم که برخی از مشاوران، یا حتی منتورها، خدمات خود را به اسم کوچینگ ارائه می‌دهند که باعث اشتباه در این سه مفهوم می‌شود. اما این سه مورد دقیقاً در چه مواردی با هم تفاوت دارند؟
منتور کیست و منتورشیپ چیست؟
منتور در فارسی مرشد یا مربی ترجمه می‌شود که اغلب اوقات با همان نام منتور مطرح می‌شود. منتورها ممکن است صرفاً در یک رویداد استارتاپ ویکند در کنار افراد باشند و یا به مدت طولانی کارآفرین را همراهی کنند. یک منتور در واقع در کنار استارتاپ یا کسب‌وکار افراد است، خود او نیز روزی از منتورینگ افراد استفاده کرده است. منتور دقیقاً مثل مربی است. مثلاً یک مربی فوتبال می‌داند چه تمریناتی به بازیکنان دهد تا برای رویارویی با موقعیت‌های مختلف در زمین بازی آماده شوند، بدون اینکه خود او در زمین بازی کند. به فرآیندی که افراد در طی آن از خدمات منتور استفاده می‌کنند، منتورشیپ گفته می‌شود. طی این فرآیند، منتور در کنار استارتاپ یا کسب‌وکار، آن‌ها را به سمت رشد و توسعه هدایت می‌کند. معمولاً در اکوسیستم استارتاپی ایران، منتورینگ به عنوان یک مسئولیت اجتماعی برای افراد در نظر گرفته می‌شود و منتورها، هزینه‌ای دریافت نمی‌کنند.
مشاور کسب‌وکار چه می‌کند؟
مشاور، به افرادی گفته می‌شود که تخصص و تجربه خوبی در یک حوزه داشته باشند و در همان موضوع بتوانند کسب‌وکارها را راهنمایی کنند. مشاوران به کسب‌وکارها، در اموری مثل برنامه‌ریزی، اجرا و آموزش کمک می‌کنند. مفهومی هم با عنوان مجری-مشاور وجود دارد که در آن مشاور خود امور اجرایی را هم در دست می‌گیرد و ارتباطش با کسب‌وکار صرفاً به جلسات انتقال تجربه محدود نمی‌شود. در استارتاپ‌ها که امکان استخدام همه پوزیشن‌های شغلی وجود ندارد، اغلب از خدمات مجری-مشاور استفاده می‌کنند. مثلاً در زمان جذب نیرو، از یک متخصص منابع انسانی می‌خواهند تا در کنار استارتاپ باشد، آن‌ها را از شرایط بازار کار و قوانین استخدام آگاه کند و همچنین مصاحبه‌های استخدامی را انجام دهد. گاهی نیز صرفاً به صورت مشاور در کنار یک تیم استارتاپی قرار بگیرد و صرفاً آن‌ها را در پروژه جذب نیرو، راهنمایی کند. مشاوران معمولاً به صورت ساعتی، یا در صورت مجری-مشاور پروژه‌ای هزینه وقت و انتقال تجربه خود را از شرکت‌ها و استارتاپ‌ها دریافت می‌کنند.
کوچ و کوچینگ چیست؟
در معنای تئوری کوچینگ یعنی آزاد کردن مهارت‌های بالقوه افراد، یعنی به جای آموختن یک توانایی، افراد در مسیری هدایت شوند که خودشان یاد بگیرند. کوچینگ ممکن است در زندگی و به عنوان لایف کوچ باشد و یا با عنوان کوچ کسب‌وکار، افراد را در مسیر رشد کسب‌وکار هدایت کند. کوچ صرفاً فردی متخصص نیست؛ بلکه نقش اصلی او تسهیل فرایند یادگیری است. کوچ به مشتریانش کمک می‌کند تا به حداکثر بهره‌وری و نتایج دلخواه در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود دست یابند. کوچینگ دستیابی به بهترین عملکرد، آموختن و پیشرفت در مسیر مطلوب را تضمین می‌کند. مربیان معمولاً در زمینه مدنظر مشتریان خبرگی و تجربه فراوانی دارند. فلسفه تعریف کوچینگ این است که انسان های کاردان و خلاق و پر انرژی، بتوانند توانایی خود را سریع‌تر به پیش بگیرند و در این زمینه از یاری کوچ نیز استفاده کنند! در واقع شخص به واسطه تفکر عمیق و خلاقیت خود، توانایی شخصی و حرفه‌ای را در خود بیشتر و بیشتر می‌کند. او می‌تواند تسهیلگری را تمرین کند و به طور کلی به اهداف و علایق درونی خود بپردازد و در رسیدن به هدف خود بهترین عملکرد را داشته باشد.
