مرکز رشد دانشگاه چیست؟
یکی از بخش‌هایی که در حمایت کارآفرینی فعالیت می‌کند، مرکز رشد است که اغلب در فضای دانشگاهی و در پی حمایت از استارتاپ‌ها و ایده‌ها وجود دارد. در این مقاله بیشتر با تعریف و وظایف مراکز رشد آشنا خواهیم شد.
ایران دکونومی: منظور از مرکز رشد یا انکوباتور در حوزه استارتاپ‌ها، فضایی است که به صورت موقت به کسب‌وکارهای نوپا اختصاص داده می‌شود. در این مراکز علاوه بر مکان، خدمات مشخصی به صاحبان ایده کسب‌وکار ارائه می‌شود تا بتوانند راحت‌تر و سریع‌تر به مرحله‌ی راه‌اندازی کار خود برسند و رشد کنند.
این خدمات و تسهیلات به طور معمول شامل امکان دسترسی به فناوری‌های جدید، فضا و دفتر کار، تسهیلات مالی و خدمات مشاوره کسب‌وکار برای فعالیت‌های بازاریابی، خدمات فنی، مدیریت و منابع انسانی، حقوقی، مالی و… است.
اما مراکز رشد در دانشگاه به منظور تسهیل استفاده تجاری از دانش فنی و حقوق مالکیت معنوی تأسیس می‌شوند و امکان استفاده از امکانات دانشگاهی مانند آزمایشگاه، کارگاه و کتابخانه را فراهم می‌کنند. این مراکز همچنین امکان استفاده از نظرات و مشاوره تخصصی اعضای هیئت علمی دانشگاه را نیز فراهم می‌کنند.
در حقیقت مرکز رشد در دانشگاه، به منظور کمک به شکل‌گیری ایده‌های نو دانشجویان در دانشگاه و تبدیل آن به یک کسب‌وکار سودآور و اشتغال‌زا ایجاد می‌شود تا بتواند شکاف میان دانشگاه و صنعت را حذف کند و در رونق اقتصادی تاثیر داشته باشد.
البته لازم به ذکر است، مدت زمانی که استارتاپ یا کسب‌وکار نوپا می‌تواند در مراکز رشد مستقر باشد و از خدمات آن استفاده کند بین ۳ تا ۵ سال است و پس از آن کسب‌وکار باید توانایی‌های لازم برای ادامه فعالیتی موثر و سودآور را در محیط خارج داشته باشد.
نگاهی به اهداف و وظایف مراکز رشد دانشگاه
برای مراکز رشد دانشگاهی، اهداف و وظایفی مشخص شده است که به صورت موردی به آن اشاره می‌کنیم:
– تشکیل کمیته‌های همکاری علمی- پژوهشی با سازمان های مختلف و واحدهای صنعتی
– انجام امور مربوط به همکاری‌های علمی و تحقیقاتی با بخش صنایع کشور
– برقراری ارتباط با صنایع و کارخانجات برای عقد قرارداد در مورد طرح‌های علمی و تحقیقاتی به منظور تقویت ارتباط صنعت با جامعه
– برنامه‌ریزی و سیاستگذاری در خصوص کارآموزی دانشجویان
– سیاستگذاری و تشویق اعضای هیئت علمی برای اجرای پژوهش‌های کاربردی و فن بازاریابی پژوهش
– برنامه‌ریزی در خصوص اشاعه فرهنگ کارآفرینی در بین اعضای هیئت علمی و دانشجویان
– برگزاری کارگاه‌های آموزشی در زمینه ترویج کارآفرینی و آشنایی دانش آموختگان با مفهوم کارآفرینی
– ارائه خدمات آموزشی و پژوهشی در زمینه کارآفرینی برای اعضای هیئت علمی به دانشجویان و دانش آموختگان
– حمایت از کارآفرینان به عنوان الگو برای دانشجویان
– هدایت دانشجویان برای کاربردی نمودن تخصص خود
– آشنا نمودن دانشجویان به کلیه زمینه‌های شغلی موجود در جامعه
– همفکری با مدیران گروه‌های آموزشی به منظور ترغیب آنها به تأسیس دوره‌های میان رشته‌ای کاربردی
– برگزاری دوره‌ها و سمینارهای کوتاه مدت برای افزایش دانش کاربردی
– انجام مکاتبات و امور مربوط به معرفی دانشجویان به ادارات و دستگاه‌های مختلف برای انجام دوره کارآموزی و کارورزی در چارچوب مقررات
– شناسایی واحدهای صنعتی و تولیدی و معرفی آنها به دانشگاهیان
– ایجاد اشتغال دانش آموختگان دانشگاهی
– تجاری سازی دستاوردهای تحقیقاتی-کاربردی
– توسعه کسب وکارهای کوچک و متوسط دانش محور
– تسهیل در انتقال دانش و تکنولوژی از مراکز دانشگاهی به دیگر مراکز جامعه
– انجام بررسی و اقدامات لازم در امر پاسخگویی به نیازهای جامعه در مراکز علمی و کارآفرینی
اولین مرکز رشد
تأسیس اولین مرکز رشد جهان به سال ۱۹۵۹ میلادی در نیویورک برمی‌گردد. در این سال ژوزف مانسکو، تاجر آمریکایی با خرید یک ساختمان بزرگ قدیمی تصمیم داشت آن را پس از تعمیر، به یک مستاجر اجاره دهد، اما متوجه شد که آن ساختمان بزرگ‌تر از آن است که یک مستاجر به تنهایی از عهده هزینه‌های آن برآید.
به همین دلیل تصمیم گرفت که آن را به مستاجران متعددی اجاره دهد تا بتواند از این طریق درآمدزایی نماید. مانسکو بعد از یک سال، ۲۰ تا ۳۰ مستاجر داشت که حدوداً ده هزار متر مربع از فضای مجموعه را اجاره کرده بودند. این مرکز هنوز هم فعال است و با نام مرکز صنعتی باتاویا (Batavia) شناخته می‌شود و حدوداً هزار نفر در آن مشغول به کارند.
تاریخچه اسم مراکز رشد
مرکز رشد یا انکوباتور (Incubator) در واقع اصطلاحی است که از فضای زیست‌شناسی و پزشکی به فضای کارآفرینی آمده است. انکوباتور به دستگاهی گفته می‌شود که برای رشد تخم پرندگان یا نوزاد حیوانات در اختیار آن قرار می‌گیرد. این دستگاه برای نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا آمدند نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ویژگی اصلی این دستگاه ایجاد یک فضای مناسب برای مراقبت و رشد موجود مورد نظر است. ورود این اصطلاح به حوزه استارتاپی و کسب‌وکارها به معنای فراهم کردن فضا و زمینه‌ای برای شروع و حرکت در مسیر اصلی کاری است. این فضاها به صورت موقت و تا زمان کسب آمادگی برای زندگی در محیط واقعی در اختیار صاحبین ایده کسب‌وکارها قرار داده می‌شود.
