متوسط رشد 12 ساله اقتصاد ایران چقدر است/ نفت از سایر بخش‌های اقتصاد عقب ماند

به گزارش ایران دکونومی، تولید ناخالص داخلی ایران در بهار 1402 و طی 12 سال اخیر به بیشترین سطح خود رسید. نکته جالب توجه در بررسی تولید ناخالص داخلی دوره 12 ساله کشور، بخش «نفت و گاز» است که ظاهراً همسو با سایر بخش‌ها حرکت نکرده است. در واقع اگر تولید ناخالص داخلی کشور را به 4 فعالیت اقتصادی «کشاورزی»، «صنعت و معدن»، «خدمات» و «نفت و گاز» تقسیم کنیم، به جز نفت و گاز سایر بخش‌ها به بالاترین حد خود طی 12 سال گذشته رسیده‌اند.

آخرین آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که شاخص تولید ناخالص داخلی در بهار سال ۱۴۰۲ به حدود ۳۸۰ هزار میلیارد تومان (همت) به سال پایه ۹۵ رسیده که نسبت به بهار سال ۱۳۹۰، نزدیک به ۶۴ هزار میلیارد تومان رشد داشته است. بدین ترتیب آمارهای منتشره گویای آن است که تولید در بهار سال جاری در بیشترین سطح خود در ۱۲ سال گذشته قرار گرفته است.

اگر تولید ناخالص داخلی را به تفکیک فعالیت‌های اقتصادی بررسی کنیم، متوجه رکورد تولید ناخالص داخلی تمامی بخش‌ها به جز بخش نفت و گاز در بهار ۱۴۰۲ نسبت به ۱۲ سال گذشته می‌شویم. به عنوان مثال تولید ناخالص داخلی در بخش خدمات در بهار ۱۴۰۲ به ۲۲۱.۴ همت به سال پایه ۹۵ رسیده که از تولید این بخش در بهارهای ۱۲ سال گذشته بیشتر بوده است. همین اتفاق برای بخش کشاورزی و صنعت و معدن نیز رخ داده است. 

طبق آمارها بخش نفت و گاز از این قاعده مستثنا بوده است. تولید ناخالص داخلی بخش نفت و گاز در سال ۱۴۰۲، به عدد ۳۸.۷ هزار میلیارد تومان به سال پایه ۹۵ رسیده اما باوجود رشد پلکانی در سال‌های اخیر، هنوز پایین‌تر از رقم سال 97 بوده است. مهم‌ترین عوامل عقب‌ماندگی رشد اقتصاد در این بخش را می‌توان به تحریم‌ها و شیوع کرونا نسبت داد.

متوسط رشد 12 ساله اقتصاد ایران چقدر بوده؟

بررسی میانگین رشد اقتصادی 12 سال اخیر کشور حاکی از آن است که تولید ناخالص داخلی ایران به طور میانگین سالانه 1.55 درصد رشد داشته است.

آمارها نشان می‌دهد که بخش کشاورزی حتی با وجود خشکسالی‌های پی در پی سال‌های اخیر، از بهار سال 1390 تا بهار 1402 بهترین عملکرد را داشته است. شایان ذکر است که تولیدات کشاورزی به طور متوسط سالانه ۳.۵ درصد رشد داشته است.

نامناسبترین وضعیت در این بررسی مربوط به بخش «نفت و گاز» است؛ به طوری که در بهار 1402 تولید نفت و گاز کشور به طور متوسط سالانه، 1.94 درصد ریزش داشته است. این بدان معناست که اگر تولید بخش نفت طی 12 سال اخیر هیچ تغییری نداشت و میانگین رشد سالانه آن صفر بود، کشور رشد اقتصادی بالاتری را تجربه می‌کرد.

اینکه اقتصاد کشور در بخش کشاورزی که نسبت به بخش نفت از مزیت کمتری برخوردار بوده، رشد سالیانه بیشتری داشته است، نشان می‌دهد که منابع نفتی ایران از سایر بخش‌های تولید جامانده است. این در حالی است که تولیدات کشاورزی تا بهار امسال (1402)، باوجود تمامی کمبودهای داخلی و شرایط نامساعد اقلیمی توانسته در این ۱۲ سال میانگین رشد سالیانه بالاتری را تجربه کند.