عوامل موثر در رکود اقتصادی کدامند؟

به گزارش ایران دکونومی، ارزیابی شاخص مدیران خرید (PMI) کل اقتصاد و شاخص مدیران خرید (PMI) بخش صنعت از تضعیف فعالیت‌‌های اقتصادی در نهمین ماه 1402 حکایت دارد. عدد شامخ در بازه زمانی مورد بررسی به کمترین میزان خود در 11 ماه اخیر رسیده و به این ترتیب، شرایط شاهد به صدا درآمدن زنگ خطر تعمیق رکود بودیم.

شاخص مدیران خرید کل اقتصاد، برای آذر ماه عدد 49.88 به دست آمده و این عدد برای بنگاه‌های بخش صنعت، 48.61 ثبت شده است. با این شرایط می‌توان گفت اقتصاد وارد منطقه رکود و انقباض شده است. 

فعالان اقتصادی میزان سفارشات جدید مشتریان را یکی از مولفه‌های اثرگذار در این شاخص می‌دانند و معتقدند در میان مولفه‌های اصلی این شاخص برای دومین ماه بیشترین کاهش را در مقایسه با سایر مولفه‌ها داشته است و با این شرایط توانسته عدد شاخص را کاهشی کند.  

عوامل کاهش شاخص اقتصاد کل 

در رابطه با شاخص مدیران خرید (PMI)، اگر عدد شاخص بیش از ۵۰ باشد، نشان دهنده این است که اقتصاد به سمت توسعه در حرکت است؛ اما اگر مقدار آن کمتر از ۵۰ باشد، به معنی قرار گرفتن اقتصاد در مسیر انقباض و رکود است.

ازجمله عواملی که موجب شده شاهد بازگشت اقتصاد به مرز رونق و رکود باشیم، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

پروسه طولانی تخصیص مجوز

اکثر تولیدکنندگان در ماه‌‌های اخیر با مشکل طولانی شدن پروسه تخصیص ارز و مجوزها روبه‌رو هستند که این مشکل باعث کمبود مواد اولیه و به تبع آن کمبود تولید و درنتیجه تعدیل نیروی کار شده است.

 عدم تامین مواد اولیه

 عدم تامین مواد اولیه مورد نیاز شرکت‌ها از سوی پتروشیمی‌ها یکی دیگر از مشکلاتی است که به گفته فعالان اقتصادی افت تولید در بسیاری از صنایع را به همراه داشته است. در این گزارش به این نکته اشاره شده که پتروشیمی‌ها مواداولیه مورد نیاز شرکت‌ها را تامین نمی‌کنند در نتیجه صنایع وابسته ناچار به فعالیت در حداقل ظرفیت و توان تولیدی خود هستند.

بروکراسی اداری

یکی از مشکلاتی که فعالان اقتصادی به آن اشاره می‌کنند، بروکراسی اداری زیاد و وضع قوانین لحظه‌ای در وزارت اقتصاد و وزارت صمت و گمرک است، مشکلی که شرکت‌های تولیدی را متضرر کرده‌ است.

نقدینگی پایین شرکت‌ها

نقدینگی پایین شرکت‌ها قدرت خرید مشتریان را به شدت کاهش داده است، این در شرایطی است که مواد اولیه وارداتی است و تخصیص ارز وجود ندارد.

تسهیلات

عدم ارائه تسهیلات سرمایه در گردش از سوی بانک‌ها در تشدید شرایط رکودی تاثیر داشته و بسیاری از خطوط تولید تعطیل هستند.

عدم پرداخت معوقات و مطالبات از سوی دولت

 عدم پرداخت مطالبات و معوقات از سوی بخش‌های دولتی و نیمه دولتی و همچنین برگشت چک‌های مشتریان بخش خصوصی یکی دیگر از مشکلاتی است که باعث شده شرکت‌ها دچار کمبود شدید نقدینگی برای تامین مواد اولیه شوند.

کمبود نیروی کار 

بسیاری از شرکت‌ها با مشکل کمبود نیروی کار روبه‌رو هستند و با توجه به شرایط اقتصادی-اجتماعی موجود نیروی انسانی تمایلی به اشتغال در تولید ندارد.

عدم ترخیص مواد اولیه و قطعات از سوی گمرک

عدم ترخیص مواد اولیه و قطعات از سوی گمرک، کمبود شدید مواد اولیه را به‌وجود آورده است. از سوی دیگر می‌توان مشکلات مربوط به تردد کشتی‌ها هم اشاره کرد؛ مشکلاتی که واردات برخی مواد اولیه را هزینه‌بر و زمان‌بر کرده است.

کاهش صادرات

با توجه به کاهش شدید قدرت خرید و فروش داخلی و از آنجا که قوانین نحوه تعهد ارزی نیز منجر به کاهش صادرات شده، بازنگری در قوانین تعهد ارزی بخش خصوصی به منظور توسعه صادرات شرکت‌ها ضرورت دارد.

تقاضا

یکی دیگر از مشکلاتی که می‌توان در حال حاضر به آن اشاره کرد، رکود شدید تقاضا در بازار باز است.