سامانه ارز خدماتی و تالار معاملات سلف و آتی به زودی راه اندازی میشود
مدیرعامل مرکز مبادله ارز و طلا ایران در اطلاعیه ای از راه اندازی سامانه ارز خدماتی و همچنین تالارهای معاملات سلف و پیمان آتی (فوروارد) در مرکز مبادله ارز و طلا در آینده نزدیک خبر داد.
به گزارش ایران دکونومی، علی سعیدی مدیر عامل مرکز مبادله ارز و طلا ایران اعلام کرد: سامانه ارز خدماتی و همچنین تالارهای معاملات سلف و پیمان آتی (فوروارد) در مرکز مبادله ارز و طلا ایران در آینده نزدیک راه اندازی میشود.
تاسیس مرکز مبادله با این هدف صورت گرفت که دو بخش تنظیمگری و نظارت از عملیات بانک مرکزی جدا شود. سیاست گذاری ارزی، تعیین خط مشی، تعیین ضوابط مقررات و نظارت از فعالیتهایی است که بانک مرکزی بر اساس تکالیف خود باید انجام دهد که قرار بر این است در آینده برخی از این موارد به مرکز مبادله منتقل شود.
در حال حاضر بانک مرکزی این برنامه را دارد که به مرور زمان عملیات اجرایی معاملات ارز را به مرکز مبادله منتقل کند و بانک مرکزی به عنوان نهاد تنظیمگر، مقررات وضع کند و عملیات اجرایی که توسط مرکز مبادله انجام میشود را تحت نظارت خود، داشته باشد.
عملکرد مرکز مبادله در گذر زمان چه در حوزه طلا و چه در حوزه ارز میتواند این مرکز را به مرجع قیمت گذاری در این حوزه تبدیل کند.
راه اندازی تالارهای ارز
وقتی در رابطه با موضوع ارز صحبت میشود، این موضوع دسته های مختلفی دارد. مانند ارز اشخاص، ارز بازرگانی (مبادله شده در سامانه نیما) و ارز خدماتی، که به تعبیر و اصطلاح بازار شامل تالارهای متفاوتی میشود. در تالارهای مختلف نیز معاملات با تحویل در سررسیدهای مختلف انجام خواهد شد (سلف، نقد و آتی).
ارز خدماتی شامل ۶۳ قلم است که تا امروز ۱۷ قلم از این موارد از طریق مرکز مبادله تامین میشد، با این حال با راهاندازی سامانه معاملات ارز خدماتی تا ماههای آینده امیدواریم تمامی ارزهای خدماتی در مرکز مبادله تامین شود.
ارز خدماتی مربوط به درمان، ارز دانشجویی، ارز شرکتهای هواپیمایی، ارز حجاج و یک لیست بلند بالا از انواع اقلام است که به آنها در بخش خدماتی نیاز است.
همچنین ارز اشخاص تا چندی پیش یک ارز غیر رسمی بود که ساختار یافته نبود و از طریق صرافی ها مجموعهای از عرضه و تقاضا شکل میگرفت که اگر بتوانیم این بازار را به یک بازار ساختار یافته تبدیل کنیم در این بخش نیز ساماندهی میشود.
مقدمات هر کدام از تالارهای ارز در حال شکلگیری و انجام است که به وضع مقررات، تصویب دستورالعملهای اجرایی و ایجاد سامانه نیاز دارد تا همه چیز برای اجرا آماده شود. برای مثال در حوزه ارز خدماتی مقررات وضع شده و دستورالعمل آن به تصویب رسیده است و بعد از اینکه دستورالعمل اجرایی به تصویب میرسد، نوبت به ایجاد سامانه است که بخش زیادی از سامانه آنها ایجاد شده و پیش بینی شده که تا یک ماهه آینده، سامانه ارز خدماتی در دسترس عموم قرار گیرد تا تمامی ۶۳ مورد اقلامی که مشمول ارز خدماتی میشود در این سامانه تأمین شود.
در حوزه ارز اشخاص نیز به همین ترتیب در حال کار بر روی سامانه آن هستیم و برای تعریف کسب و کار در حال ارائه پیشنهادات خود به بانک مرکزی بوده و بانک مرکزی نیز در حال گردآوری پیشنهادات حاصل از مطالعات خود است که جلسات آن حدود یک ماه است در حال برگزاری است و از آنجایی که یک بحث و موضوع تازه است، نسبت به ارز خدماتی به میزانی، پیچیدگیهای بیشتری دارد. با این حال، پیش بینی میشود تا دو ماه آینده عملیاتی شود.
وقتی که درباره سامانه صحبت میشود، باید توجه داشت که سامانه باید تست عملیاتی شود و متعاقب آن تست امنیت و تست فشار را پشت سر بگذارد که نیاز به زمان است، اما در نهایت، تا قبل از اتمام نیمه اول سال جاری، به صورت کامل عملیاتی و نهایی میشود.
بازار رسمی و غیر رسمی ارز
نرخی که در مورد ارز غیر رسمی و رسمی صحبت میشود به این دلیل است که بازار غیر رسمی وجود دارد و این بازار ناشی از نیازها، عرضه و تقاضای غیررسمی است. اگر به این نیازها رسمیت داده شود و در سیستم رسمی به آن پاسخگو باشیم و از آنجایی که درآمدهای ارزی کشور مشخص است؛ یعنی برخی از آنها مربوط به درآمدهای دولت از فروش نفت و گاز است، برخی به پتروشیمیها و فولاد و برخی دیگر به صادرکنندگان باز میگردد، بی شک میتوانیم بازار غیررسمی را روز به روز کوچک و کوچکتر کرده و جریان همه نیازهای ارزی کشور را در بازار رسمی سازماندهی کنیم.
یکی از کارهایی که در دستور کار مرکز مبادله است، این است که نیازهای ارزی کشور شناسایی و برای آنها محل تامین در نظر بگیریم. بنابراین اگر به سمتی برویم که همه نیازهای ارزی از طریق بازار رسمی تامین شود دیگر بازار غیررسمی اهمیت و محوریت چندانی ندارد.
راه اندازی تالار معاملات سلف و آتی
اقدامی که در مرکز مبادله در حال برنامه ریزی است، راه اندازی تالار معاملات سلف و معاملات آتی (فوروارد) است. یعنی در کنار معاملات نقدی، معاملات زماندار در حال برنامهریزی است. برای مثال اگر قصد انجام واردات دارید و میدانید که برای سه ماه آینده به ارز نیاز دارید، بتوانید از قبل ارز مورد نیاز خود را پیش خرید کرده و تقاضای خود را ثبت کنید.
و از آنجایی که ثبت سفارش، ماهیت نقدی پیدا میکند، وقتی که ثبت سفارس در سیستم انجام شود به یک معامله نقد تبدیل میشود. حال که تقاضا به شکل نقد ثبت شده، باید منتظر بمانند که یک صادر کننده، ارز حاصل از صادرات خود (ارز اشخاص) را بفروشد. که برخی مواقع این مسئله به موقع رخ نمیدهد و صف تخصیص خلق میشود در حالی که اگر معاملات زمان بندی شده (سلف و آتی) را داشته باشیم، امکان برنامه ریزی برای تامین و فروش، یعنی هم برای صادر کننده و هم واردکننده، فراهم میشود.
اگر این بازار به یک بازار ساختارمند تبدیل شود، به عبارت دیگر مجموعهای از مقررات و قراردادها بین افراد حاکم باشد، ضمانت اجرایی ایجاد میشود و هر کسی که از قراردادها و تعهد خود تخطی کند و مشمول جریمه به علت تخطی از تعهدات شود، بخش بسیاری از این مشکلات برطرف میشود.