وضعیت کتابخانه دیجیتال از نگاه طاقچه
طاقچه، یکی از پلتفرم‌های کتابخانه دیجیتال است که در بین کاربران محبوبیت فراوانی دارد. این پلتفرم با به اشتراک گذاشتن کتاب‌های متنی و صوتی به کاربران خدمات می‌دهد. گزارش ۱۴۰۱ طاقچه، نمای خوبی از وضعیت کتابخانه‌های دیجیتال ارائه می‌دهد.
به گزارش ایران دکونومی، کتابخانه ها، جایگاه ویژه‌ای در ترویج کتابخوانی دارند، با ورود کتابخانه های دیجیتال به زندگی مردم، سهولت دسترسی به کتاب افزایش یافت. اما، در فروردین ۱۴۰۱، محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بدون ارائه مستنداتی، سرانه مطالعه در ایران را ۳۰ دقیقه در شبانه‌روز اعلام کرد. در همان حال مرکز آمار ایران در ۱۳۹۹، سرانه مطالعه را ۱۶ دقیقه و ۳۶ ثانیه، آن هم با احتساب مطالعۀ قرآن و ادعیه برآورد کرده است.
اما واقعاً سرانه مطالعه در کشور چگونه است؟ از آنجایی که روش‌های دیجیتال، اطلاعات کمی و قابل اندازه‌گیری بهتری ارائه می‌دهند، در این گزارش با بررسی گزارش ۱۴۰۱ پلتفرم طاقچه، به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.
طبق این گزارش، با رسیدن کاربران این پلتفرم به ۹ میلیون نفر، سرانه مطالعه کتاب‌های دیجیتال در سال ۱۴۰۱ به ۹دقیقه در شبانه‌روز افزایش یافته است.
سال ۱۳۹۹ و پاندمی کرونا، قرنطینه فرصت مطالعه زیادی در اختیار افراد قرار داد، اما روند افزایشی سرانه مطالعه در ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ نشانه خوبیست و این در حالیست که در نیمسال دوم ۱۴۰۱ با اختلالات اینترنت، دسترسی به کتابخانه آنلاین محدودتر شده بود.
آمارهای زمانی کتابخانه دیجیتال طاقچه
بنابر این گزارش، اغلب موارد در این کتابخانه دیجیتال با رشد همراه بوده است، تعداد کتاب‌های خوانده شده ۳۰درصد و کتابخوانی کاربران ۹۵درصد رشد کرده است. همچنین افراد در دی ماه ۱۴۰۱ بیش از سایر ماه‌های سال کتاب خوانده‌اند.
در سال ۱۴۰۱، پرمطالعه‌ترین روز هفته در طاقچه، دوشنبه‌ها بوده است و بعد از آن، به ترتیب یکشنبه‌ها و شنبه‌ها بیشترین زمان مطالعه را به خود اختصاص دادند.
در سال ۱۴۰۰، شنبه‌ها پرمطالعه‌ترین روز هفته بود.
مقایسه روند مطالعه بنابر ساعات شبانه‌روز در سه سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۰ و ۱۳۹۹ نشان می‌دهد که در هر سه سال، الگوی مطالعه شبانه‌روزی شبیه هم بوده است: تقریباً از پایان مشغله‌های روزانه تا زمان خواب (ساعت ۹ شب هر روز تا ۱ صبح فردا) بیش از ساعات دیگر به کتاب خواندن پرداخته می‌شود. این روندی قابل پیش‌بینی است که مطابق نمودار زیر، طی این سه سال تغییری نداشته است و همین الگو تکرار شده است.
آمارهای کلی کتابخانه دیجیتال طاقچه
طبق این گزارش، کتاب‌های «چگونه کمالگرا نباشیم؟»، «زنان زیرک»، «کتابخانه نیمه شب»، «جز از کل»، «برادران کارامازوف» و «معجزه» پرطرفدارترین کتابها در سال ۱۴۰۱ بودند و بیش از دیگر کتابها مطالعه شدند.
این پلتفرم، با رعایت حقوق، با ۱۱۴هزار ناشر در سال ۱۴۰۱ همکاری داشته است و محتواهای این کتابخانه مطابق نمودار زیر در طاقچه توزیع شده‌اند.
اما مخاطبین این کتابخانه دیجیتال، که ۹ میلیون نفر هستند، بیش از ۱۱ میلیون نظر در پلتفرم ثبت کرده‌اند. بزرگترین کتابخانه در سال ۱۴۰۱ متعلق به کاربری بود که ۸۸۰۵ کتاب را در خود جای داده بود.
یکی دیگر از کاربران هم با خرید ۲۹۶۹ کتاب، رکورد بیشترین خرید کتاب را زد و کاربر دیگری نیز با اهدای ۷۱۰ کتاب به دیگر مخاطبان، در هدیه دادن کتاب، رکورد زد.
کتابی که بیشتر از همه دانلود شده، «شاهنامه فردوسی» بود و کتاب «در انتظار کدام منجی» بیش از سایر کتابها، هدیه داده شده است. بیشترین نظرات هم برای کتاب «کتابخانه نیمه شب» نوشته شده است.
پرطرفدارترین نویسندگان در این پلتفرم نادر ابراهیمی، مهرداد صدقی، عباس معروفی در زبان فارسی و راندا برن، دارن هاردی و مت هیگ در زبان خارجی بودند. مسیحا برزگر، اکبر عباسی و فاطمه فراهانی نیز مترجمان محبوب این پلتفرم بودند.
در سال ۱۴۰۱، بیشترین استقبال مخاطبان از ژانرهای ادبیات، داستان و رمان، موفقیت و خودیاری، مدیریت و کسب‌وکار بوده است.
از میان مجلات نیز، «فصلنامه ترجمان علوم انسانی»، «ماهنامه اندیشه پویا» و «مجله ناداستان» محبوب‌ترین‌ها بودند.
