در نشست شرکت‌های نرم افزاری نصر تهران چه گذشت؟
نشست مدیران شرکت‌های نرم‌افزاری سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران، با حضور مدیران شرکت‌های نرم افزاری برگزار شد و طی این نشست پنلی تخصصی درباره لزوم ارائه سرویس کدها و حق کپی رایت شکل گرفت.
به گزارش ایران دکونومی، در این نشست سید مجید اورعی، عضو هیات مدیره و رئیس رسته توسعه نرمافزار سازمان نصر تهران گفت: «به موجب قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای و قانون احراز اصالت، شرکت‌های نرم‌افزاری موظفند سورس‌کدهای خود را ارائه دهند.»
او اضافه کرد: «بسیاری از فعالان بخش خصوصی به این امر شکایت داشته و معتقدند سورس‌کدها بعد از مدتی تغییر می‌کند و به روزرسانی می‌شود. جلسات متعددی با اعضای سازمان نصر داشتیم و تصمیم براین شد که نظر نخبگان این حوزه را نیز جویا شویم.»
سورس کدها به شرکت‌های تخصصی نرم افزاری سپرده شوند؟
امیرمسعود اسکوئیلر، رئیس مرکز داوری سازمان نصر تهران توضیح داد: «فقط سورس‌کد دارایی شرکت‌ها نیست؛ تیم، همکاری گروهی و مشتریان ارزشی بیشتر از سورس‌کد دارند.»
وی افزود: «سورس‌کد دینامیک است و مدام تغییر می‌کند. کمتر دعوای حقوقی درباره سورس‌کد است. ۸ هزار شرکت نرم‌افزاری داریم، هرکدام چند نرمافزار تولید کرده‌اند. اگر قرار باشد سورس‌ها را شرکت‌ها نگهداری کنند، هزینه گزافی باید برای آن پرداخت شود.»
اسکوئیلر اذعان داشت: «برخی شرکت‌ها از سورس‌ها نگهداری می‌کنند. بهترین کار این است که نگهداری از سورس را به شخص حقوقی سومی سپرده شود. البته این امر نباید اجباری باشد.»
سورس کدها چه اهمیتی دارد؟
مهرداد ذوالفقاریان، رئیس کمیسیون نرم‌افزارهای پیشرفته سازمانی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در خصوص سورس کدها گفت: «سورس‌کد را آنقدرها هم مهم نمی‌دانم. در دوران کرونا خاطرات پرونده‌هایی که به آنها رسیدگی کردم را نوشتم و از میان هزار و ۳۰۰ پرونده، ۵۰۰ پرونده در مورد مسائل و مشکلات غیر نرم افزاری بود.»
وی اضافه کرد: «۷۰۰ پرونده درباره مشکلات نرم‌افزاری بود و تنها ۸ پرونده درباره سورس‌کد و کپی رایت بود. طبقه‌بندی نرم‌افزارها بسیار گسترده است. بسیاری از مستندات نرم‌افزاری از سورس‌کد مهم‌ترند.»
اعتماد لازم است
ناصر شاکر حسینی، رئیس کمیسیون سلامت الکترونیکی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران تشریح کرد: «سورس‌کد ماهیت ناموسی پیدا کرده است. در این زمینه کم کاری شده است. اگر میزان شکایات درباره کپی‌کاری کم است، این امر بیانگر آن است که بی اعتمادی به دولت وجود دارد.»
او تاکید کرد: «اکنون گفته می‌شود به سورس‌های قبل از سال ۹۶ دسترسی نداریم، بعید نیست به زودی اعلام شود که به سورس‌کدها تا سال ۱۴۰۰ دسترسی وجود ندارد. باید یک دیتابیس ملی از تمامی محصولات نرم‌افزاری تهیه کنیم.»
رستمی، معاون کل اداره کل اعتباربخشی و صدور پروانه فعالیت سازمان فناوری اطلاعات نیز در این پنل گفت: «قانون اعلام کرده است که از پدیدآورنده و مالکان نرم‌افزارها حمایت می‌شود. حال باید به این پرسش‌ها پاسخ داده شود؛ چرا باید اسناد تحویل داده شود؟ آیا سورس‌کدها قابلیت مقایسه دارند؟ چرا شرکت‌ها باید سورس‌کدهای خود را تحویل دهند؟»
نقض حق کپی رایت نرم افزاری ها
قدیمی، کارشناس رسمی دادگستری در امور پرونده‌های نرم افزاری و جرایم رایانه‌ای در این پنل اذعان داشت: «بزرگ‌ترین چالش در حوزه مسائل حقوقی، ثبت نرم‌افزارها است. هرچه استعلام برای تایید سورس گرفتیم، اعلام شد که تمام آنچه از سال ۹۶ به قبل وجود داشته و به شورای انفورماتیک ارائه شده، اکنون دیگر وجود خارجی ندارد.»
وی اضافه کرد: «در فرآیند در اختیار گرفتن سورس‌کد با مشکلاتی مواجه هستیم. در فرآیند تشخیص نرم افزارها، سهم سورس‌کد ۱۵ تا ۲۰ درصد است.»
قدیمی تشریح کرد: «برخی شرکت‌ها از کارکنان خود تعهد گرفتند که پس از استعفا و اتمام کار، تا ۱۰ سال در شرکت‌های رقیب فعالیت نکنند؛ در صورتی که این تعهد منطقی نیست. ۷۰ درصد از UI/UXهایی که استفاده می‌شود، مشابه یکدیگرند.»
به گفته وی چنانچه کارشناس دادگستری تشخیص دهد که ۱۵ درصد از نرمافزار کپی شده است، نقض کپی‌رایت صورت گرفته است.
سجاد نعیم‌وفا، مسئول کارگروه شناسایی چالش‌های اجرایی و قانونی صدور مجوز برای نرم‌افزارهای رایانه‌ای در این خصوص اظهار کرد: «فرآیندهای کاری ثبت و حمایت از محصولات نرم‌افزاری چند بخش دارد.»
او اضافه کرد: «بازنگری فرآیندها، ضمانت اجرا و سورس‌کد از بخش‌های ضروری حمایت و ثبت نرم افزارها هستند.»
حامد منکرسی، معاون سیاست‌گذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات به عنوان سخنران این رویداد در ارائه خود گفت: «باید از مالکیت نرم افزارها حمایت شود. در گواهی ثبت نرمافزار چالش‌هایی وجود دارد. با توجه به تغییر و تحولات ایجاد شده در حوزه نرم افزاری، شاهد این امر بودیم که سخت‌گیری برروی ثبت اسناد و اخذ مجوزها اثربخش نبوده است.»
او توضیح داد: «پدیدآورندگان نرم افزارها معتقدند سورس‌کد حساسیت برانگیز است. در سازمان رسم بر آن است که مستندسازی شود و سورس‌کدبخشی از مستندسازی‌های سازمان فناوری اطلاعات است.»
