حساب اجاره ای، دامی گسترده برای افراد ناآگاه
اگر با وعده درآمد ساده یا سود نامتعارف مواجه شدید، بدانید که دامی برای شما پهن شده است، دامی به نام حساب اجاره ای!
به گزارش ایران دکونومی، یکی از راه‌های پولشویی در ایران حساب اجاره ای است. برخی افراد به دلیل ناآگاهی از تبعات سوء کلاهبرداری از کارت بانکی، شماره حساب خود را به افراد دیگر اجاره می‌دهند و این سبب مشکلات عدیده‌ای برای افراد اجاره دهنده شده است.
حساب اجار ای یعنی چه؟
حساب اجاره ای یعنی استفاده و یا به عبارت بهتر سوءاستفاده از حساب‌های بانکی افراد دیگر، آن هم با رضایت خود این افراد. در واقع، حساب اجاره ای از روش‌های پولشویی و پاکسازی رد‌پای منابع مالی حاصل از فعالیت‌های غیرقانونی و مجرمانه در کانال حساب‌های بانکی است.
کسانی که از راه فعالیت‌های غیرقانونی به درآمدهای کلان رسیده و با تطمیع افراد دیگر و اجاره حساب‌های بانکی آنها، درآمدهای مالی حاصل از اعمال مجرمانه خود را چهره قانونی می‌بخشند. فردی که دانسته یا ندانسته، یک یا چند فقره حساب بانکی خود را اجاره می‌دهد، به عنوان شریک جرم شناخته شده و پیامدهای حقوقی و کیفری این اقدام غیرقانونی شامل حال وی نیز خواهد شد.
از آنجا که حساب اجاره‌ای ظاهر نامشروع و غیرقانونی ندارد، و از طرفی برای صاحبش سودآور است، ممکن است افراد بسیاری بدون آگاهی از این که حساب اجاره ای چه پیامدهای قانونی سنگینی برایشان به دنبال دارد، از داشتن آن استقبال کنند.
پس در نهایت، حساب اجاره ای مستقیماً با موضوع پولشویی در ارتباط است. بنابراین مالک حساب اجاره‌ای، چه در جریان باشد که حساب بانکیش برای چه منظوری اجاره شده است و چه نباشد، از نظر قانون مجرم شناخته می‌شود.
پیامدهای قانونی و کیفری اجاره دادن حساب بانکی یا به عبارتی حساب اجاره ای
افرادی که برای فرار از چنگ قانون درآمدهای حاصل از اعمال مجرمانه خود را به حساب‌های بانکی اشخاص دیگر واریز می‌کنند، خودشان به‌‌خوبی از عواقب کیفری ناشی از پولشویی آگاهند. به همین دلیل هیچ‌گاه با اسم و مشخصات و حساب‌های بانکی خود پول جابه‌جا نمی‌کنند.
قانون‌گذار به‌طور مفصل مصادیق پولشویی را در نصّ صریح قانون آورده است. مطابق با قانون مجازات اسلامی، این مصادیق عبارت‌اند از:
۱. تحصیل عواید ناشی از فعل مجرمانه: یعنی به‌‌دست آوردن عوایدی که بابت رفتار مجرمانه است؛ چه از قبل فرد با نفر اصلی تبانی کرده باشد و چه نکرده باشد.
۲. تحت تملک قرار‌گرفتن عواید ناشی از عمل مجرمانه: هرگونه خرید و فروش، معاوضه، قرض، هدیه یا هر اقدام مشابه دیگر در‌قبال عواید مجرمانه از مصادیق پولشویی به‌حساب می‌آید.
۳. نگهداری عواید ناشی از عمل مجرمانه: اگر کسی عواید و درآمد حاصل از عملی مجرمانه را نگهداری کند؛ حتی اگر از آن سودی نبرد یا تحت تملک خود هم در‌نیاورده باشد و فقط به قصد کمک به مباشر باشد، ذیل قانون مرتکب جرم شده است.
۴. استفاده از عواید ناشی از یک عمل مجرمانه: استفاده از هرگونه عواید و درآمد حاصل از عمل مجرمانه، حتی اگر از طریق فردی غیر از مجرم اصلی باشد، پولشویی به‌حساب خواهد آمد.
۵. تبدیل‌کردن عواید ناشی از عمل مجرمانه به صورت‌های دیگر: اگر درآمدهای حاصل از عملی غیرقانونی به مصارف و صورت‌های دیگر تبدیل و لایه‌گذاری انجام شود، باز‌هم جزو مصادیق پولشویی محسوب می‌شود. برای مثال، تزریق عواید تحصیل‌شده از اعمال غیرقانونی به بورس اوراق بهادار تغییری در ماهیت آن ایجاد نمی‌کند.
۶. مبادله عواید ناشی از عمل مجرمانه: دست‌به‌دست شدن و گردش درآمد عمل مجرمانه به قصد گم‌شدن هرگونه رد و نشان مبدا اولیه پولشویی نامیده می‌شود.
۷. انتقال پول‌های نامشروع: جابه‌جاکردن منابع مالی نامشروع به قصد فراری‌دادن مجرم اصلی از چنگ قانون جزو مصادیق پولشویی در قانون مجازات اسلامی است.
۸. هرگونه پنهان و کتمان کردن درآمدهای نامشروع: هرگونه مخفی‌کردن اطلاعات و کتمان آگاهی درباره مراحل پولشویی از مصادیق این کار است؛ حتی اگر به‌طور فیزیکی رفتاری اتفاق نیفتاده باشد.
در ماده ۹ قانون مبارزه با پولشویی آمده است: «مرتکبان جرم پولشویی علاوه بر استرداد درآمد و عواید حاصل از ارتکاب جرم مشتمل بر اصل و منافع حاصل (اگر موجود نباشد، یا قیمت آن) به جزای نقدی به‌میزان یک چهارم عواید حاصل از جرم محکوم می‌شوند که باید به حساب درآمد عمومی نزد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران واریز شود.»
تبصره ۱: چنانچه عواید حاصل به اموال دیگری تبدیل یا تغییر یافته باشد، همان اموال ضبط خواهد شد.
تبصره ۲: صدور اجرای حکم ضبط دارایی و منافع حاصل از آن در صورتی است که متهم به‌لحاظ جرم منشأ مشمول این حکم قرار نگرفته باشد.
تبصره ۳: مرتکبان جرم منشأ در‌صورت ارتکاب جرم پولشویی، علاوه‌بر مجازات‌های مقرر مربوط به جرم ارتکابی، به مجازات‌های پیش‌بینی‌شده در این قانون نیز محکوم خواهند شد.
قانون‌گذار مجازات دیگری نیز بر‌حسب نوع جرم ارتکابی و درجه اهمیت آن برای مرتکب جرم تعیین کرده است. این مجازات اضافی با هدف بازدارندگی وضع و به آن مجازت تکمیلی گفته می‌شود.
گفتنی است که منظور از جرم منشأ جرمی است که با ارتکاب آن، عواید مالی نامشروع حاصل شده است. این جرم می‌تواند قمار، شرط‌بندی، ارتشا، اختلاس، قاچاق یا سرقت باشد.
نحوه سوءاستفاده از اجاره حساب‌های بانکی
باتوجه به بالا رفتن سطح آگاهی جامعه نسبت به بسیاری از روش‌های کلاهبرداری، ممکن است فرد از همان ابتدا سراغ اصل موضوع نرفته و نخست کارهایی ساده، با درآمد بالا، به شما بسپارد و سپس به‌منظور جلب‌توجه، مبالغی را نیز واریز نماید. البته این پول نیز از طریق یک حساب اجاره ای دیگری واریز خواهد شد، چرا که کلاهبردار مایل به فاش‌شدن هویت واقعی خود نیست.
جالب است بدانید برخی قربانیان این روش کلاهبرداری، پیش از افتادن در دام، عنوان «اجاره حساب بانکی» را شنیده و از جرم بودن انجام این کار مطلع بوده‌اند. کارفرمای جعلی، هرگز به‌صورت مستقیم به موضوع اشاره نکرده و از عنوان‌هایی مثل «کار در منزل» استفاده می‌کنند.
کاربرد اصلی حساب‌های اجاره‌ای، پولشویی است. اما منظور از پولشویی چیست؟ پول حاصل از اعمال خلاف مثل قاچاق کالا، قاچاق مواد مخدر، حمله فیشینگ، فعالیت‌های تروریستی و سایر روش‌های سرقت دارایی‌ها از اینترنت، مصادیق جرم بوده و مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرد. نمی‌توان از این پول به طور عادی استفاده کرد، چرا که خیلی زود بلوکه خواهد شد. بنابراین مجرمان با استفاده از حساب اجاره ای، می توانند مجدداً این پول‌ها را خیلی عادی وارد چرخه اقتصادی کنند.
به‌واسطه پولشویی، تبهکاران قادر خواهند بود از پولی که به‌صورت نامشروع به‌دست‌آمده و تحت پیگرد قرار دارد، به‌راحتی استفاده کنند. حال یکی از روش‌های کلاهبرداری سایبری و کسب پول کثیف، فیشینگ است. برای عده‌ای، حساب اجاره ای روشی برای فرار از مالیات یا حتی از میان برداشتن رقبای خود است، اما در حال حاضر یکی از متداول‌ترین کاربردهایش، تمیزکردن پول سرقتی حاصل از فیشینگ محسوب می‌شود.
مردم نسبت به تبعات اجاره‌دادن حساب بانکی آگاه نیستند
مهران محرمیان (معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی) با بیان اینکه بسیاری از مردم نسبت به پیامدهای پدیده حساب‌های اجاره‌ای بی‌اطلاع هستند، گفت: هویت‌های اجاره ای در اکثر مواقع یک اتفاق مشهود است. هویت‌ها و حساب‌های اجاره ای عمدتاً در اقشار ضعیف جامعه به وجود می‌آیند. این افراد با اجاره هویت و حساب‌های خود مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند. شناسایی این موارد بار قضائی و حقوقی سنگینی بر دوش افرادی که حساب‌های خود را اجاره می‌دهند خواهد گذاشت.
وی افزود: با برخوردهایی که در این زمینه انجام می‌گیرد امیدوار هستیم روزبه‌روز این مسئله کاهش یابد. در این راستا پروژه تفکیک حساب‌های تجاری از غیرتجاری که در چند روز گذشته افتتاح و رونمایی شد، به کاهش مسئله حساب‌های اجاره ای کمک شایانی خواهد کرد. وی ادامه داد: این جرائم عمدتاً سازمان‌یافته هستند و به‌صورت شبکه‌ای فعالیت می‌کنند و بسیاری از افرادی که داخل این شبکه هستند، خبر ندارند که در یک شبکه غیرقانونی قرار گرفته‌اند. اطلاع‌رسانی‌ها در این زمینه کافی نبوده و فقط به پیامک‌هایی که از سوی پلیس فتا به مردم اطلاع‌رسانی می‌شود محدود شده است.
معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی در پایان گفت: برای مردم هنوز این موضوع عجیب نیست که با فرد دیگری معامله انجام داده و پول آن را به شخص سومی بدهند. به‌عبارت‌دیگر کسانی که حساب‌های خود را اجاره می‌دهند مورد سوءاستفاده قرار گرفته و ازآنجایی‌که ارقام جابه‌جا شده در این زمینه بسیار بالا هستند، درگیر پرونده‌های فیشینگ، پولشویی و قاچاق ارز می‌شوند.
اگر فردی کارت خود را به فرد دیگری برای اجاره واگذار نماید و وجهی را که منشأ آنها از اعمال مجرمانه بوده است را در حساب بانکی خود نگهداری و یا اقدامی نسبت به نقل‌وانتقال آنها انجام دهد، علاوه بر معاونت در جرم اصلی و تحمل مجازات مقرر برای آن جرم، به جرم پولشویی که مجازات آن استرداد تمام وجوه تراکنش شده و سود بانکی مقرر و جزای نقدی به میزان یک‌چهارم مبلغ تراکنش شده است، محکوم می‌شود.
کلام آخر
آمار و ارقام مراجع پولی و بانکی بین‌المللی نشان می‌دهد که حجم زیاد پول‌های کثیف، بخش انکارناپذیری از گردش مالی اقتصاد جهانی را تشکیل می‌دهد. این مقدار در اقتصاد ایران، معادل ۱۲ درصد از کل نقدینگی برآورد شده است و بنابراین پای هزاران میلیارد پولشویی در میان است. این مبالغ آن‌قدر وسوسه‌انگیز است که هر روز شاهد ابداع ترفندهای جدید کلاه‌برداران برای به‌دام‌انداختن قربانیان هستیم. از این رو تنها یک روش برای شناسایی این نوع طرح‌ها وجود دارد و آن، فهم این توصیه قدیمی است که می‌گوید: «پنیر مجانی، تنها در تله یافت می‌شود.» با این حساب، اگر با وعده درآمد ساده یا سود نامتعارف مواجه شدید، بدانید که دامی برای شما پهن شده است!
نویسنده: لیلا درخشان
ویراستار: تارا هدایتی
