ایران رتبه ۴۳ خروجی‌ های نوآوری دنیا را گرفت

به گزارش ایران دکونومی، بر اساس گزارش شاخص جهانی نوآوری، ایران در میان ۳۷ کشور با درآمد متوسط رو به پایین در رتبه ششم قرار گرفت. از بین ۱۰ کشور آسیای مرکزی و جنوبی نیز دوم شد.

بر اساس همین گزارش رابطه بین سطح درآمد (GDP سرانه) و عملکرد نوآوری (نمره GII) و خط روند عملکرد نوآوری مورد انتظار با توجه به سطح درآمد قرار گرفت؛ به طوری‌که اقتصادهایی که بالای خط روند قرار می‌گیرند، فراتر از حد انتظار عملکرد داشته‌اند و اقتصادهای پایین این خط، عملکرد کمتری دارند. بر همین اساس ایران در بالای این خط قرار گرفت و عملکردی بهتر از سطح درآمد خود داشت.

ارکان پیچیدگی بازار، خروجی‌های نوآورانه و خروجی‌های دانش و فناوری بهترین رتبه‌های کسب شده ایران بودند و به ترتیب رتبه ۱۹، ۴۳ و ۵۵ را کسب کردند.

اما، در بحث بروندادهای دانش و فناوری، بروندادهای خلاق، پیچیدگی بازار، سرمایه انسانی و تحقیقات، زیرساخت بالاتر از میانگین گروه، ایران با درآمدی متوسط، عملکرد پایینی دارد. اگرچه در این بخش‌ها به غیر از رکن زیرساخت، بالاتر از میانگین منطقه‌ای (آسیای مرکزی و جنوبی) عمل کرده‌است.

در زیر شاخص ۶.۲.۲ که در گزارش ۲۰۲۲ تحت عنوان «کسب‌وکارهای جدید» و در گزارش جدید، تحت عنوان «ارزش یونیکورن» مطرح شده رتبه ایران از ۹۰ در سال ۲۰۲۲ به ۴۸ در سال ۲۰۲۳ صعود داشته است.

از ۸۰ شاخص مطرح در این گزارش، برای ۱۰ شاخص اطلاعاتی از ایران موجود نبوده است. ۱۸ شاخص دیگر نیز اطلاعات به‌روزی از ایران نداشتند که برنامه‌ریزی و هماهنگی بین نهادی و با نهاد ارزیاب نیاز است تا ارزیابی دقیق‌تر و واقعی‌تری از وضعیت توسعه نوآوری کشور منظور شود.

سه دانشگاه برتر ایران نیز به ترتیب صنعتی شریف، امیرکبیر و تهران بودند که در سال گذشته نیز به همین منوال بود. تنها شرکتی هم که ارزیابی برند را توسط شرکت BRAND FINANCE انجام داده، بانک پاسارگاد است و ارزشی معادل ۷۵۸.۶ میلیون دلار را برآورد کرده است.

ایران مثل سال‌های گذشته، در شاخص‌های خروجی نوآوری نسبت به ورودی‌های نوآوری رتبه بهتری کسب کرده است. نقاط قوت اصلی نوآوری ایران شاخص «علائم تجاری بر اساس مبدا» با رتبه ۱، «درصد فارغ‌التحصیلان علوم و مهندسی» با رتبه ۳، ارزش بازار با رتبه ۵ و شکل‌گیری سرمایه ناخالص با رتبه ۹ جهان است.

در جدول زیر، ۱۰ شاخص برتر کشور ایران در شاخص نوآوری در سال ۲۰۲۳ را مشاهده می‌کنید.

از بحث خروجی‌های دانش و فناوری هم، ایران در شاخص «حق اختراع بر اساس مبدا» و «هزینه‌های نرم‌افزاری» به ترتیب رتبه ۱۳ و ۱۶ را به خود اختصاص داد که شاخص اخیر نسبت به سال ۲۰۲۲ بهتر شده و رتبه بالاتری به دست آورده است. همچنین رتبه شاخص «اختراعات PCT»، چهل می‌باشد که نسبت به سال گذشته تغییر چشمگیری نداشته است. 

اما، نکته جالب اینجاست که ایران، در مقایسه با کشورهای منطقه، با اندونزی در شاخص نوآوری در یک سطح قرار گرفته است و فرصت‌های همکاری دو جانبه فناوری و نوآوری در ارتقای جایگاه دو کشور موثر واقع می‌شود.

به صورت کلی، شاخص‌هایی که در سال ۲۰۲۳ نسبت به ۲۰۲۲ بهتر شده‌اند، شامل اثربخشی دولت، محیط کسب و کار، پژوهشگران، پایداری اکولوژیکی، تولید ناخالص داخلی به واحد مصرف انرژی، مقیاس بازار داخلی، اشتغال دانش‌بنیان، نفوذ دانش، خانواده‌های اختراع، پرداخت‌های مالکیت فکری، واردات با فناوری‌بالا، واردات خدمات ICT، هزینه‌های نرم‌افزاری، رسیدهای مالکیت فکری، پیچیدگی‌های تولید و صادرات، ارزش برند جهانی و صادرات کالاهای خلاق است.
وضعیت نوآوری کشور در تعدادی از سنجه‌ها به گونه‌ای است که ضرورت برنامه‌ریزی برای بهبود برخی از زیرساخت‌ها، تنظیم‌گری، سیاست‌گذاری و بازنگری در برخی از قوانین و سیاست‌های موجود را می‌طلبد. 

مهمترین این سنجه‌ها نیاز به رویکردهای تحولی، دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات، خدمات آنلاین دولت، تنوع صنایع داخلی، بهره‌وری نیروی کار، تولیدات مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته، صادرات محصولات با فناوری‌های پیشرفته و عملکرد لجستیک هستند.

در گزارش سال جاری که شاخص جهانی نوآوری با رویکرد خوشه‌های علم و فناوری بود، ۶ خوشه از ۱۰ خوشه برتر شرق آسیا در ژاپن، کره و چین متمرکز است. پایتخت ایران نیز با کسب رتبه ۳۴ جزو ۱۰۰ خوشه برتر علم و فناوری دنیا شناخته می‌شود که مقالات و درخواست‌های ثبت اختراع از مسیر PCT را داراست.